Gentleman Cocu was kansloos bij stuurloos Vitesse

Phillip Cocu stapte in september vorig jaar in toen de situatie vergelijkbaar was met nu. Een behoorlijk stuurloos elftal zonder vertrouwen en een club die financieel zwaar beperkt was door de op handen zijnde overname die nog niet was goedgekeurd.

Wat Cocu niet kon weten, is dat die overname na een jaar nog niet rond zou zijn. Het perspectief werd geschetst dat hij even tot de winterstop moest overleven. Dan zou de selectie in de transferwindow in samenspel met de nieuwe eigenaar Coley Parry versterkt kunnen worden. Vitesse draaide een wisselvallige eerste seizoenshelft met een enkele positieve uitschieter, zoals het 2-2 gelijkspel uit tegen Ajax. De club ging als nummer twaalf de winterstop in.

Maar spelers halen bleek niet mogelijk. Uiteindelijk moest Cocu zijn eigen netwerk aanboren en zo kwamen Davy Pröpper, Marco van Ginkel en Nicolas Isimat-Mirin naar Arnhem. Pröpper viel al snel weg met een kruisbandblessure en Vitesse draaide lange tijd moeizaam, al werd er wel knap met 1-1 gelijkgespeeld thuis tegen PSV en werd de derby uit tegen NEC met 4-1 gewonnen.

Door een knappe eindsprint ontsnapte Vitesse aan de degradatiezone en werd de club na een stunt uit tegen landskampioen Feyenoord zelfs nog tiende. De missie van Cocu was meer dan geslaagd. Bovendien had hij in de hectische periode van financiële onzekerheid door het uitblijven van de overname altijd de rust weten te bewaren.

De basis leek gelegd voor een beter tweede seizoen, maar financieel was er opnieuw weinig mogelijk. Cocu zorgde ervoor dat Eloy Room, met wie hij had gewerkt bij PSV, terugkeerde naar Vitesse. Maar de andere transfers boden nauwelijks zekerheid. Met Amine Boutrah, Said Hamulic, Joel Voelkerling Persson en Fode Fofana werden aanvallers binnengehaald die zich nog nooit hadden bewezen op eredivisieniveau.

Het bleek een groot probleem, want het gebrek aan scorend vermogen brak het elftal op. Vitesse verloor acht van de twaalf wedstrijden en scoorde slechts negen keer. Na vijf nederlagen op rij was het al crisis, maar toen kwam de knappe derbyzege tegen NEC in Nijmegen. Cocu bleef over het algemeen rustig en realistisch, alleen bij de 2-0 thuisnederlaag in de Airbornewedstrijd tegen RKC donderde het in de kleedkamer. En na de oorwassing met 5-1 tegen Go Ahead kwam Vitesse op de laatste plaats terecht.

Ondertussen nam het gemor van de supporters toe. Cocu werd verweten dat hij te saai zou zijn, geen inspiratie en dat hij te star vasthield aan zijn systeem. Dat gooide hij om in de wedstrijd tegen Heerenveen, maar mede door een onhandige rode kaart van Marco van Ginkel werd er met 3-1 verloren.

De trainer besloot dat hij beter op kon stappen. En daar mag Vitesse blij mee zijn, want geld voor een afkoopsom is er niet. Hij werd door zijn aanvoerder Marco van Ginkel en door technisch directeur Benjamin Schmedes niet voor niks een gentleman genoemd. Maar de conclusie van Cocu is niet meer dan logisch. Hij ziet in dat dit elftal niet veel beter kan en dat de nieuwe aanvallers, die allemaal nog op nul doelpunten staan, geen doelpuntenmachines zullen worden.

Voor de trainerscarrière van Phillip Cocu is het een nieuwe domper. Hij werd drie keer landskampioen met PSV en overwinterde zelfs in de Champions League. Maar daarna volgde ontslag bij Fenerbahçe (Turkije) en Derby County (Engeland).

De vraag is nu of de Arnhemse club beter wordt van het vertrek van de gelouterde trainer. Want wie krijgt dit elftal, dat zonder vertrouwen speelt en zo moeilijk scoort, wel aan de praat? Geld voor versterking zal er in de winterstop waarschijnlijk ook niet zijn, want de KNVB draalt nog steeds wat betreft de overname.

En wie durft erin te stappen? De naam van Edward Sturing valt dan direct. De clubman pur sang nam het al meerdere malen over. Maar na zijn laatste interimklus in 2020 wilde hij verder als hoofdtrainer en werd hij gepasseerd. En hij weet ook als geen ander dat in de eredivisie blijven met deze selectie een hels karwei wordt. Aan de andere kant voorkwam hij in vergelijkbare situaties Vitesse in 2003 en 2004 ook ternauwernood degradatie.

Chris van der Weerden won vorig seizoen twee wedstrijden als interim-trainer toen Cocu ziek was. Maar hij is samen met Cocu binnengekomen en is wellicht solidair met hem, tenzij de opgestapte trainer juist aandringt op het aanblijven van Van der Weerden. Ook de naam van clubicoon Theo Janssen wordt genoemd. Hij is nu assistent, maar beschikt niet over de juiste diploma's. Een samenwerking met een andere trainer misschien?

Het is aan de Duitser Benjamin Schmedes om nu snel te handelen. De onervaren technisch directeur bleek in ieder geval niet in staat om de selectie op peil te krijgen vanuit zijn eigen netwerk. Weliswaar heeft Schmedes ook te maken met de financiële beperkingen, maar hij is wel degelijk mede verantwoordelijk voor de sportieve malaise, net zoveel als Cocu. En welke ervaren trainer is beschikbaar en durft hier in te stappen? De meesten zullen hun handen er niet aan durven branden en trainers die het wel aan willen gaan, zitten al lang op een dood spoor of hebben niks te verliezen.

Vitesse verliest met Cocu niet alleen een ervaren, aimabele trainer, die voor rust zorgde in moeilijke tijden, maar ook zijn netwerk, waaruit spelers werden gehaald die in ieder geval vorig seizoen degradatie konden voorkomen. Zonder die inbreng is dat nu een serieuzere dreiging dan ooit. En daarmee komt tevens het voortbestaan van de Arnhemse club in gevaar. Sombere vooruitzichten voor een club die twee jaar geleden nog schitterde in Europa.