Sport

Wielrenner Van Schip vindt 'het leven geen aanrader', maar is wel wereldkampioen

Jan Willem Van Schip (rechts) valt zijn partner Youri Havik in de armen na de finish.
Jan Willem Van Schip (rechts) valt zijn partner Youri Havik in de armen na de finish. © ANP
GLASGOW - Baanwielrenner Jan-Willem van Schip is sinds dinsdagavond wereldkampioen op de koppelkoers, samen met Youri Havik. Van Schip is een vreemde eend in de bijt, hij noemt zichzelf een betweter. Maar de inwoner van Wageningen (28) is ook iemand die de zwarte kant van het leven kent.
De wereldtitel is de ultieme bekroning op de samenwerking van Havik en Van Schip. "We hebben zoveel getraind op gekke shit. Dingen waar eigenlijk niemand het mee eens was, Yoeri uiteindelijk gelukkig wel", zei de geboren Schalkwijker tegen de NOS.
Hij en Havik gingen in voorbereiding op de wereldkampioenschappen in Glasgow op hoogtestages. Ze trainden alles op de wielerbaan. En dat terwijl Van Schip het leven niet cadeau krijgt.
Ik heb het echt, echt, echt moeilijk gehad
Baanwielrenner Jan-Willem van Schip
"Ik vond het leven moeilijk. Ik vind het leven nog steeds geen aanrader." De koppelkoers geeft hem een doel. Trainen, strijden om uiteindelijk in Parijs op de Olympische Spelen te rijden. Maar vooral: samenwerken.
Sport houdt je van de straat en het geeft je weer rust, constateerde Van Schip voor de NOS-camera. "In die zin is koppelkoersen het fijnste dat je kan doen. Je kan niet ergens anders zijn, je moet er zijn. Je mag er zijn, wij mogen er zijn. En het is nog gelukt ook. Dit is echt vet. We zijn wereldkampioen koppelkoersen geworden. Ga dat ook maar eens proberen te doen, dan kom je er achter hoe moeilijk het is.”

Wat is een koppelkoers?

Bij de koppelkoers, in het internationale veld madison genoemd, vormen twee renners een koppel. Ze lossen elkaar telkens af. De afgeloste renner blijft langzaam rijden om even op adem te komen. Onderweg verdienen renners punten met tussensprints. Wanneer geen enkel duo op een hele ronde voorsprong komt, wint de combinatie met de meeste punten.

Van Schip (rechts) en Havik lossen elkaar af in de koppelkoers.
Van Schip (rechts) en Havik lossen elkaar af in de koppelkoers. © ANP

Geheim interview

Op het EK baanwielrennen eerder dit jaar in Zwitserland brak de Wageninger voor de camera van de NOS. Hij vertelde over de zwaarste fase uit zijn leven, over de druk van anders zijn, over momenten dat hij er niet meer wilde zijn. Het interview werd nooit uitgezonden.
Van Schip heeft de beelden van dat gesprek en laat ze soms zien aan mensen. "Sommigen zeggen: dit is vet, dit is cool. Maar er zijn ook mensen die raar gaan doen. Mensen willen veilig blijven. Het is misschien mooi als ik mezelf kwetsbaar toon, maar het geeft heel veel gezeik."

'Wat zou Graeme Obree doen?'

In Van Schips huis in Wageningen hangt een portret van oud-baanwielrenner Greame Obree aan de muur. De Schot maakte faam met een zelfgebouwde fiets, met een smal en recht stuurtje.
Obree was depressief. In 2011 vertelde hij aan de Scottish Sun over de worsteling met zijn homoseksualiteit. Het taboe daarop speelde een belangrijke rol bij twee door Obree ondernomen zelfdodingspogingen.
Als Jan-Willem van Schip het even niet meer weet, denkt hij aan de Schot. “Wat zou Graeme Obree doen?”

Uitgescholden om een stuur

Van Schip herkent de worsteling van Obree. "In Vive le Vélo (wielerprogramma op de Belgische tv, red.) werd ooit hard gelachen om mijn ingekorte stuurpen en op maat gemaakt aerostuur. Het is bewezen dat het werkt, maar nooit is iemand naar mij toegekomen om te vragen: mag ik dat ook proberen?"
Ben je bang dat ik echt sneller ben? Het geeft zo veel gezeik
Baanwielrenner Jan-Willem van Schip
Hij vervolgt: "Nog steeds als ik in een peloton rijd, schelden allemaal gasten me verrot omdat ik met een te smal stuur rijd. What the fuck? Ben je dan zelf onzeker, omdat je zelf geen eigen stuur erop mag schroeven? Ben je bang dat ik echt sneller ben? Het geeft zo veel gezeik. Dat is zo verschrikkelijk moeilijk."

Moeite met keuzes maken

"Ik ben soms een betweter, maar ik heb ook moeite met die keuzes maken. Als je iemand hebt die een andere keuze maakt, heeft dat weerslag op de hele groep. Stel, je gaat naar de disco en iedereen is lekker aan het dansen, maar er is er een die de hele tijd onzeker om zich heen aan het kijken is of hij wel goed danst. Daar wordt iedereen ongemakkelijk van. Die guy was ik."
Met hulp van psychologen heeft Van Schip zichzelf beter leren kennen. "Nu merk ik dat ik er ook normaler over kan communiceren. Dat ik mensen mee kan krijgen en dat het ook mag verschillen."
Wil je met iemand praten over zelfdoding? Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie: 0900-0113 of via 113.nl.