Achterhoekse voetbaltrainer werkte drie jaar in Qatar: 'Veel kritiek vind ik overtrokken'

Zijn interesse voor de Arabische cultuur en de kans om te werken op de hoog aangeschreven Aspire Academy van Doha dreven Thomas Ruesink uit Gendringen naar Qatar. Hij zag dingen waar hij zijn afschuw over uitspreekt. Maar de 36-jarige Achterhoeker toont ook opvallend veel begrip voor de normen en waarden die er in het rijke oliestaatje gelden. Hij schroomt dan ook niet om juist het Westen een kritische spiegel voor te houden.

Maar eerst naar Schotland waar de jeugdtrainer tegenwoordig bij Queens Park FC jonge talenten helpt bij hun ontwikkeling om een betere voetballer te worden. Na Qatar en een leerzame periode in de opleiding van PSV is hij er weer in een compleet andere wereld terechtgekomen.

Enthousiast vertelt Ruesink over zijn ervaringen. "De tackles die je hier zit in het voetbal, dat is echt niet normaal", opent hij zijn verhaal lachend vanuit Glasgow waar de oudste club van het land is gehuisvest. "Ouders langs de kant klappen er ook gewoon voor."

"Voetbal is hier namelijk ontstaan uit het rugby. Het ruwe, de echte mannen, het harde werken, dat zie je allemaal terug. Keiharde tackles horen bij de Schotse voetbalcultuur die ik echt fantastisch vind. En ego's? Die bestaan nergens in dit land."

Binnen tien jaar moet er een jeugdacademie van naam en faam uit de grond worden gestampt. Een rijke geldschieter heeft zich achter het project geschaard en eist succes. Daarvoor is echter een flinke omslag nodig.

"Ze willen graag meer aandacht voor het individu. Maar het is moeilijk grote veranderingen door te voeren. Hiërarchie is essentieel en serieus doorpakken doen ze niet snel. Wij zijn het gewend om heel direct te zijn, maar hier niet. Dus moeten we tegen de bestaande cultuur in onze plannen doorvoeren. Dat kost tijd."

Ruesink werkt in Glasgow samen met Marijn Beuker die bij AZ de aanjager was van de succesvolle jeugdopleiding. Beuker, die woonde in Zevenaar en Arnhem, is nu directeur van Queen's Park. Samen streven ze naar meer plezier en creativiteit in het voetbal.

"Het gaat erom dat je een goed idee moet hebben hoe je wil spelen. We werken met de meest moderne technieken en unieke cognitieve testen, maar laten de kinderen vooral ook dingen zelf ontdekken. We stellen vragen, maar willen ook dat ze elkaar feedback geven en hun mening geven."

Die eigen mening heeft Ruesink zeker. We praten over Qatar. Hij kent de negatieve teneur vanuit Europa en veroordeelt schending van mensenrechten, maar verdedigt de lokale inwoners ook. "Ik heb mij vanaf het eerste moment welkom gevoeld. De mensen zijn ontzettend gastvrij en helpen je met alles. Ze zullen altijd vragen of je ergens een lift naartoe nodig hebt, om maar iets te noemen. Samen delen gebeurt overal. Ik kan heel veel mooie voorbeelden noemen, maar daar lees en hoor ik niets over."

Ruesink geeft een inkijkje in de cultuur die hij dagelijks meemaakte. "Familie is in de Arabische landen het allerbelangrijkste. Binnen die eeuwenoude cultuur gelden bepaalde normen en waarden waarbij ze tegen alles zijn wat indruist tegen de islam. Het is hun normaal, die wij bekijken vanuit onze Westerse bril. Ik kan ook begrip opbrengen voor bepaalde gedachtes en opvattingen die echt niet door alle Qatari worden gedeeld."

"In Qatar gaan veel dingen niet goed maar veel kritiek vind ik ook overtrokken als ik vergelijk met wat er allemaal gebeurt door toedoen van West-Europa. Die verhoudingen zijn scheef", meent Ruesink. "Wat niet oké is dat in de Arabische cultuur jouw waarde wordt bepaald door waar je vandaan komt. Ik ben geen moslim, daarom wordt met mij anders omgegaan dan met iemand die een andere achtergrond heeft. Dat is heel erg."

Vergelijkingen maken is lastig, geeft de Achterhoeker direct toe. Maar hij wijst nadrukkelijk met een kritische vinger naar Europa. "Kijk wat Shell heeft gedaan met olievervuiling die leidde tot extreme armoede in Nigeria. We staan toe dat er bommen worden gegooid op Irak en in Syrië. In Nederland moet het het Rode Kruis in actie komen omdat mensen geen voedsel hebben."

"Minderjarige asielzoekers zitten weken in de kou in een tentje in Ter Apel en dat laten we gewoon gebeuren. In 's-Heerenberg wonen Bulgaren en Roemenen met 18 man in hetzelfde huis. Ze verdienen nauwelijks iets. Dat is ook allemaal niet zo netjes lijkt me. Waarom is dat allemaal minder erg dan waar nu over wordt gesproken in Qatar?

Ruesink: "Ik zou het de Westerse suprematie willen noemen. Als je met kritiek naar iemand anders wijst, wijs je in dit geval ook met drie vingers naar jezelf. De pot verwijt de ketel, snap je?"

We praten over de volgens Europa duizenden migranten die omkwamen bij de bouw van de stadions voor het WK (FIFA houdt het op drie doden). Ook hier heeft Ruesink zo zijn eigen visie. Hij betwijfelt of de omstandigheden waarin gewerkt moest worden wel zo slecht waren als geschetst.

"Met mijn eigen ogen heb ik er niets van gezien. Ik heb dan ook geen idee wie de waarheid spreekt. Wat ik wel kan zeggen is dat er in het verkeer ook veel mensen zijn omgekomen die onderweg waren naar de stadions. Het verkeer in Qatar is ontzettend gevaarlijk en door de hitte in combinatie met de verouderde bussen zijn daar ook veel ongelukken gebeurd. Die doden worden opgenomen in de aantallen omgekomen arbeidsmigranten bij de bouw."

Ruesink geeft aan dat veel mensen zelf kiezen voor werken in Qatar. "De migranten die worden ingehuurd komen uit extreem arme landen als India, Bangladesh en Nepal. Ze tekenen contracten waarbij ze voor tien jaar een vast loon ontvangen. Voor hen is dat veel geld. Als ze terugkeren in hun eigen land hoeven ze nooit meer te werken. Ze nemen daarvoor bepaalde risico's. Maar ik weet dat ze in Qatar vaak heel gelukkig zijn."

Dat het WK is gekocht door de steenrijke Emir van Qatar is volgens Ruesink wel duidelijk. "De wereldvoetbalbond FIFA heeft zich laten omkopen, dat is zeker zo. Het zijn slimme mensen die bekend staan om hun inventiviteit. Ze wilden dit toernooi per se kopen. Natuurlijk is het ook status, daar draait alles om." Hij geeft nog een voorbeeld: "Elektrisch rijden is er duurder dan benzine en dus rijden de mensen liever in een Tesla dan een Lamborghini. Het laten zien van je rijkdom is heel belangrijk."

Deze week is Ruesink zelf enkele dagen in het land waar hij zich zo thuis voelde. Hij gaat er deze dinsdag kijken naar de wedstrijd van het Nederlands elftal tegen het gastland. "Het beste zou zijn geweest om het WK in meerdere landen te organiseren. Dit is niet handig geweest want het is er altijd warm en ook gewoon te klein. Oman is een fantastisch land waar de temperaturen veel beter zijn. Je had ook Dubai en Saoedi-Arabië erbij kunnen betrekken. Dan had de wereld het hele Midden-Oosten kunnen zien."

Hoe prettig de voetbaltrainer ook terugkijkt op zijn avontuur in Qatar, toch blijft de Achterhoek altijd weer trekken. Lachend: "Dinsdag speelt Qatar dus tegen Nederland en ik mag daarbij zijn. Maar donderdag ben ik jarig en dan wil ik heel graag met mijn vrienden voetballen in het vijfde team van Gendringen. Die momenten koester ik enorm."