Fred Rutten ideale assistent PSV, want als hoofdtrainer niet bestand tegen druk

Hij zou als ervaren veldtrainer Ruud van Nistelrooij moeten gaan ondersteunen, die volgens diverse media volgend seizoen de nieuwe hooftrainer wordt van PSV. Fred Rutten, geboren in Alverna, heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij weer graag trainer wil worden. Hij mikte daarbij op de top in Nederland of een mooi buitenlands avontuur. Maar ondanks zijn duidelijke ambitie bleef het ruim een jaar stil rond Rutten, die zich ondertussen door geldschieter Marcel Boekhoorn liet verleiden om NEC te gaan adviseren.

Rutten had als voetballer een fraaie carrière. Hij speelde maar voor één club, FC Twente, waar hij uitgroeide tot een clubicoon. Hij was een moderne centrale verdediger, die opbouwend ijzersterk was. In de tijd dat Nederland tot de top van Europa behoorde, kwam hij ook tot één interland. In het veld was hij een leider, een verlengstuk van de trainer en eigenlijk al een soort trainer op het veld.

Daarom werd hij in 1993, toen hij vanwege chronisch blessureleed stopte, ook direct opgenomen in de technische staf van FC Twente en in 1999 mocht hij het proberen als hoofdtrainer. Zijn eerste klus werd een succes, want Twente won in 2001 de beker ten koste van PSV, zijn nieuwe club.

Hij werkte vijf jaar in Eindhoven als hoofd opleidingen en als assistent van Guus Hiddink. Een periode waarin PSV grossierde in landstitels en ook Europees serieus meetelde.

De volgende stap van Rutten was logisch: weer hoofdtrainer bij FC Twente, dat uitgroeide tot een subtopper en in 2008 zelfs plaatsing afdwong voor de Champions League. De trainer leek klaar voor een topclub en Schalke 04 hapte toe. Hij kende een goede start, maar Schalke voldeed uiteindelijk niet aan de verwachtingen en Rutten kreeg nog tijdens het seizoen zijn congé. De eerste deuk in zijn trainerscarrière en zeker niet de laatste.

Na een jaar zonder club keerde hij terug op ander vertrouwd terrein. In 2009 werd hij trainer van PSV. Hij kende een geweldige start en werd geroemd vanwege zijn uitstekende trainingen. Maar in de fase dat de prijzen werden verdeeld, bleek Rutten slecht bestand tegen de druk. Hij ging rommelen met opstellingen en in interviews leek hij achter iedere boom een vijand te zien. In zijn eerste jaar eindigde PSV als derde. Ook het seizoen daarna kwam de ambitieuze club uit Eindhoven niet verder dan de derde plaats. Dat betekende twee jaar op rij geen Champions League, waarin PSV jarenlang een vaste klant was.

Daarom werd in 2011 fors geïnvesteerd in spelers als Dries Mertens en Kevin Strootman en dat leek effect te hebben. PSV voerde de eredivisie aan en speelde aantrekkelijk voetbal, maar na de winterstop kwam opnieuw de klad erin. PSV werd in eigen huis met 6-2 vernederd door nota bene FC Twente, de oude club van Rutten. En na een nederlaag tegen NAC belaagden supporters de spelersbus. De trainer kwam daarbij weinig overtuigend over. Een derde seizoen zonder prijzen dreigde en dat kostte Rutten de kop.

Toch vond hij al snel een nieuwe club in Vitesse en met spelers als Wilfried Bony, Theo Janssen en Marco van Ginkel boekte hij succes. Bij de Arnhemse club werkte hij prettig samen met eigenaar Merab Jordania en vooral technisch directeur Ted van Leeuwen. De spelers waren lyrisch over zijn trainingen. Vitesse deed bovenin mee en versloeg met slim countervoetbal zowel Ajax als PSV in hun eigen stadion.

Een topjaar leek aanstaande, maar een conflict met de beleidsbepalers in Londen zorgde ervoor dat Rutten zich ziek meldde voor de derby tegen NEC, al bleef iedereen bij Vitesse beweren dat hij ook daadwerkelijk ziek was. Vitesse verloor met 3-1 en haakte af in de titelstrijd. De tweede plaats en dus Champions League-voetbal leek lange tijd nog mogelijk. Maar het Rutten-virus sloeg weer toe, want in de tijd dat de prijzen echt werden verdeeld, ging het weer eens mis. Vitesse eindigde uiteindelijk als vierde. En de trainer sloeg contractverlenging af.

Na een jaar zonder club hapte Feyenoord toe. Na een moeizame start kreeg Rutte de boel toch aan de praat en klom de club op naar de derde plaats, kort achter PSV en Ajax. Vanwege een gebrek aan perspectief gaf hij al vroegtijdig aan dat hij niet wilde blijven. Verbaal maakte de trainer een zwakke indruk in interviews en dat leverde hem zelfs een parodie op in het programma De TV Kantine.

En weer brak de vermaledijde slotfase van het seizoen hem op. De zekere derde plek werd verprutst en nog voor de start van de play-offs werd de trainer ontslagen.

Daarna ging hij enkele buitenlandse avonturen aan, bij Al-Shabab in de Verenigde Arabische Emiraten en bij het Israëlische Maccabi Haifa, maar heel succesvol was dat niet. In 2019 haalde Anderlecht hem na de winterstop binnen, maar na een redelijke start ging het maar weer eens verkeerd toen er echt om de prijzen werd gespeeld. Rutten haalde het einde van het seizoen zelfs niet eens.

Fred Rutten wordt alom geprezen als een uitstekende veldtrainer en een man die een elftal goed neer kan zetten. Spelers zijn doorgaans heel lovend over hem. Maar als hoofdverantwoordelijke won hij na zijn jaren bij FC Twente nooit meer een prijs en ging het bij vijf clubs mis in de beslissende fase van het seizoen. Toch vindt de man uit Alverna zelf dat hij geschikt is voor de top. Als hij inderdaad naar PSV gaat, keert Rutten terug op het niveau dat hij zo ambieert. Maar als assistent-trainer in een rol die hem veel beter past. En of hij dan ook nog NEC mag blijven adviseren, is maar de vraag.