Jacob verloor zoon na zelfdoding: 'Vraag door, doodzwijgen is erg'

Met een diepe zucht begint Jacob over de afgelopen vijf jaar van zijn leven te vertellen. Sinds het moment dat hij hoorde dat zijn zoon op 41-jarige leeftijd uit het leven is gestapt, slaapt hij slecht, heeft hij last van zijn geheugen en moet hij soms zoeken naar woorden. "Je moet jezelf weer helemaal opnieuw uitvinden. Er is een gedeelte van je weg. En dat overvalt mij op de meest vreemde momenten weer. Laatst zag ik een klusprogramma op televisie waarin een vader en een zoon een huis gingen verbouwen. Mijn zoon was een échte klusser. 'Dat kunnen we dus nooit meer samen doen', denk je dan. Ondanks dat we het waarschijnlijk nooit van plan waren..."

Jacobs zoon besloot uit het leven te stappen toen zijn relatie plotseling uit ging. "Ze waren grote plannen aan het maken om een nieuw huis te kopen. Samen kijken naar een nieuwe toekomst. Maar drie dagen nadat er een bord in de tuin van zijn huidige huis kwam, zei zij dat ze de relatie wilde beëindigen. Dat werd hem allemaal te veel. Hij kon het niet handelen en is een soort depressieve tunnel terecht gekomen. Een week later is hij overleden. Toen ik het hoorde zakte letterlijk de grond onder mijn voeten vandaan. Ik was compleet lamgeslagen en helemaal van de wereld."

Al snel begint Jacob aan zichzelf te twijfelen. "Had ik maar... Had ik maar... Had ik maar... Ik heb de film talloze keren in mijn hoofd afgespeeld. Het heeft mij heel lang achtervolgd. Vooral de eerste jaren, maar nu ook nog. Ik hoop dat ik op die vraag inmiddels een soort antwoord heb gevonden. Mijn zoon blijft helemaal verweven met mijn bestaan en met mijn 'zijn'. Je moet jezelf echt helemaal opnieuw uitvinden. Dat is al moeilijk genoeg. Ondertussen moet je wel door, al kan je dat eigenlijk helemaal niks meer schelen."

Zondag, op de Internationale dag voor de nabestaanden van zelfdoding vraagt Jacob aandacht voor zijn positie en die van andere nabestaanden. "Eigenlijk heeft niemand een idee wat je als nabestaande doormaakt. Als je bijvoorbeeld een knieoperatie hebt gehad, dan wordt er gevraagd naar hoe het met je gaat en vraagt men door. Bij het onderwerp zelfdoding is het anders. Als iemand aan mij vraagt hoe het gaat, dan antwoord ik: 'Het lukt een beetje'. Dan wordt al snel gezegd: 'Oh. Maar kun je even dit doen, of kun je daar naar kijken...' Mensen weten niet hoe ze ermee om moeten gaan. Ze zijn er écht onmachtig mee."

Het gevolg is volgens Jacob dat je als nabestaande in een isolement terecht kunt komen. "Ik spreek andere nabestaanden die zeggen dat ze er met niemand over praten, omdat niemand het wil horen. Mensen vinden het een moeilijk onderwerp, hoewel we er best graag over willen willen hebben. Tuurlijk schiet je dan soms vol en ben je verdrietig. Maar het feit dat ernaar gevraagd wordt, maakt je niet verdrietiger. Op dat moment ben je even geraakt. Dat is helemaal niet erg, maar mensen vinden het blijkbaar lastig om zich daar een houding bij te geven. Benoem het gewoon, vraag ernaar. Er is niks ergers dan doodzwijgen. En dat is wat er nu soms gebeurd."

Gelukkig kan Jacob wel goed over de dood van zijn zoon praten bij een lotgenotengroep. "En dan bespreken we onderwerpen als: 'Hoe ga je om met bijzondere (feest)dagen? Hoe ga je om met je omgeving?' We proberen elkaar dan tips te geven. Leden die ook bij een psycholoog lopen, zeggen dat de lotgenotengroep beter werkt. Zij vertellen: 'Dit helpt mij veel meer dan al die professionele gesprekken vanuit de wetenschap. De lotgenotengroep doet het vanuit het gevoel."

Toch erkent Jacob dat hij nooit helemaal zal kunnen leven met de dood van zijn zoon. "Ik mis hem nog elke dag. Ik sta ermee op en ga ermee naar bed. Het blijft confronterend." Gelukkig kan Jacob de laatste tijd wel steeds beter met het verlies omgaan, merkt hij. "Het rouwen gaat er een beetje af en de mooie herinneringen komen wat meer naar de voorgrond. Maar dat heeft wel even tijd nodig voordat je zover bent. En het gemis, dat zal altijd blijven."