Zestig skeletten krijgen eindelijk hun laatste rustplaats

Al in 2019 - vlak na de vondst - stak de kerkleiding haar vingertje op; de resten moesten uiteindelijk weer herbegraven worden, zodat de opgegraven (delen van) mensen uiteindelijk weer de rust en de eer zouden krijgen die ze verdienen.

"We hebben zestig graven aangetroffen en ook een deel herbegraven menselijke botresten. Dus soms waren het losse menselijke resten en soms complete menselijke skeletten", vertelt wethouder Annemiek van Loon van de gemeente Epe. "De skeletten en botresten komen heel dicht bij de plek te liggen waar ze opgegraven zijn. Ze komen nabij de kerk in Vaassen, dat leek ons een hele passende plek."

En vandaag was die dag. "Het is erg bijzonder," zegt Erik Louwe. Louwe is als archeoloog betrokken geweest bij het archeologisch onderzoek naar de skeletten. "Het is eigenlijk de eerste keer in mijn carrière dat ik dit meemaak. Het verzoek komt wel heel vaak van kerkelijke instanties. Het moet in overleg met het archeologisch depot en dat is een heel hoop geregel, dus daar komt het meestal niet meer van."

Onder grote belangstelling werden de skeletten naast de ingang van de kerk bijgezet in een speciale knekelput, die pal naast de ingang van de kerk is gegraven. De botten zijn aangevoerd in tientallen gamma verhuisdozen. Een voor één worden die dozen voorzichtig in de knekelput neergezet en uitgepakt. De botten blijven in de put in plastic zakken zitten.

"Ik vind het toch wel een plechtig moment", zegt een toeschouwer. "Die mensen hebben gewoon recht op hun rust." Een andere toeschouwer beaamt dat. "Het is een kwestie van ethisch omgaan met restanten van levens uit vorige eeuwen, dat is zeker belangrijk."

De vondst van de skeletten en botresten in 2019 kwam niet helemaal als een verrassing, vertelt de wethouder. "Vaassen wordt al vijfduizend jaar bewoond. Tot 1829 werden mensen begraven rondom kerken. Het is dus hoogstwaarschijnlijk dat daar een begraafplaats was. Na dat jaar mocht er niet meer begraven worden rondom de kerk. Toen zijn er ook delen van graven geruimd, maar we wisten dat er mogelijk nog delen van graven in de grond zouden zitten." Die resten werden in 2019 gevonden bij graafwerkzaamheden voor een nieuwe fontein.

Er is dus uitgebreid archeologisch onderzoek gedaan naar de vondsten. "Er zijn bijvoorbeeld gebitten onderzocht", vertelt wethouder Van Loon. "En er zijn nog meer zaken aangetroffen in de bodem, zoals aardewerk, spelden, glasresten, maar bijvoorbeeld ook stuifmeelkorrels die mogelijk in de magen zaten van de mensen die werden begraven. Er is echt een heel diepgravend onderzoek gedaan."

Er liggen hoogstwaarschijnlijk nog meer menselijke resten op de plek van de vondst. "Maar we hebben niet verder gegraven dan nodig was", aldus Van Loon. Inmiddels staat op de plek van de vondst een fontein, de reden dat er in eerste instantie werd gegraven.