Arnhem en omstreken

Liggen op jouw zolder nog spullen over vergeten veldslagen in Gelderland?

30 september, 17:00 • 2 minuten leestijd

Canadezen bij de oversteek van de IJssel richting Wilp © Battlefieldtours

ARNHEM - Ze moeten bij mensen op zolder liggen: oude fotoboeken, vergeten filmspoelen, dagboeken en brieven over vergeten veldslagen van ouders, opa's en oma's.
Militaire operaties in Gelderland tijdens de Tweede Wereldoorlog die wij nu al lang vergeten zijn, maar in het leven van vorige generaties wel een belangrijke rol speelden. Al was het maar omdat er in het laatste oorlogsjaar veel gevechten waren, op weg naar bevrijding. De provincie Gelderland wil dat deze 'verborgen veldslagen' meer aandacht krijgen.

''We hebben eerder oproepen gedaan en er komen dan heel veel verhalen los, dus ik verwacht veel reacties. Gelderlanders zijn ook heel betrokken bij vrijheid en herdenken. Het gaat eigenlijk over verhalen die je tegenkomt nu elders in de wereld. Oorlog, verlies, leed en oorlog is dichterbij dan ooit,' zegt Marieke van Kessel vrijdag in De Week van Gelderland.

Marieke van Kessel, bekend van de herdenking rond de Slag om Arnhem en Bridge to Liberation, riep vrijdag in de Week van Gelderland inwoners van onze provincie op te zoeken naar documentatie van de oorlog in eigen huis. 'We op www.vrijheidgelderland.nl een website waar mensen zich kunnen melden. We hebben veel informatie nodig om de verhalen kloppend te krijgen en ze in beeld te brengen. Onze missie is die veldslagen meer bekendheid te geven en er een goede tv-serie van maken.' Die moet in het voorjaar van 2025 te zien zijn op TV Gelderland.

Canadezen steken de IJssel over bij Wilp © Battlefieldtours

Een voorbeeld van zo'n vergeten veldslag isoperatie Cannonshot. Op 11 april 1945 staken Canadese militairen bij Gorssel de IJssel over naar Wilp, waarna ze via Twello op weg gingen om Apeldoorn op 17 april te bevrijden. Deze Canadezen trokken na het mislukte Market Garden met een omtrekkende beweging door Duitsland via de Achterhoek richting de IJssel en konden zo verder trekken in bezet Gelderland.

Ze gebruikten hiervoor amfibievoertuigen van de Britse 49e divisie. Zeventien Canadezen kwamen hier bij om het leven. Deze slag wordt tot op de dag van vandaag herdacht in Wilp. Dit is typisch een slag en herdenking die meer aandacht verdient, vindt de provincie. En zo zijn er dus meer. We zetten ze hieronder voor je op een rij. De bevrijding van Gelderland, waarbij deze veldslagen dus een rol speelden, begon in september 1944 en duurde tot mei 1945.

Een veldslag is een geregeld militair treffen tussen verschillende vijandelijke landlegers die met elkaar slaags raken op het land. Het terrein waarop de strijd doorgaat noemt men een slagveld. Op zee spreekt men van een zeeslag.

Ik doe dit om het besef te krijgen dat we de waarde van vrijheid kunnen voelen en dat we in vrijheid leven en dat mogen koesteren

Marieke van Kessel

De provincie Gelderland wil dat deze 'verborgen veldslagen' meer aandacht krijgen.

8 Verborgen veldslagen

1. Operatie Keystone (april ‘45) – Veluwe - Operatie Keystone was de codenaam voor een speciale commando operatie die in april 1945 op de Veluwe plaatsvond, met als doel om een aantal strategische bruggen veilig te stellen en de Duitsers achter de linies met sabotageacties te ontregelen.

2. Operatie Faust (2 mei ‘45) - Tijdens Operatie Faust rijden Britse en Canadese vrachtwagens vanaf voedselopslagplaatsen in Oss, Den Bosch en Nijmegen naar het hongerlijdende westen.

3. Operatie Destroyer (2 t/m 5 april ‘45) – Op 2 april 1945 lanceren de geallieerden operatie Destroyer in de Betuwe met als doel het gebied tussen Nijmegen en Arnhem te bevrijden.

4. Operatie Fall Storch (2 dec ‘44) - Op 2 december 1944 liet de Wehrmacht tijdens operatie Fall Storch de Rijndijk bij Elden springen, waardoor op 6 december de Liniedijk ten noorden van de Linge bezweek en de Betuwe onder water liep.

5. Operatie Anger (12-16 april’ 45) - Op 12 april 1945 staken Britse en Canadese militairen bij Westervoort tijdens operatie Anger de IJssel over, waarna Arnhem op 14 april 1945 werd bevrijd.

6. Bevrijding via het Oosten (30 maart ‘45) - Op 30 maart 1945 trekken geallieerde troepen door de Achterhoek. Daarmee begon de bevrijding van Oost- en Noord-Nederland.

7. Operatie Cannonshot (12 april ‘45) – Op 11 april 1945 staken Canadese militairen bij Gorssel tijdens operatie Cannonshot de IJssel over, waarna Apeldoorn op 17 april 1945 werd bevrijd.

8. Operatie Veritable (8 februari – 11 maart ‘45) - Op 8 februari 1945 lanceren de geallieerden operatie Veritable met als doel de Duitse troepen te verdrijven uit het gebied tussen de Rijn en de Roer.