Geld voor onderzoek naar visvriendelijke waterkrachtcentrale in Nederrijn

Dat staat in de stukken die woensdag door de provincie zijn besproken, de zogenoemde najaarsnota. Dat is een soort van tussenstand van de uitgaven van dit jaar.

Het bedrijf Blue Energy Concepts voert het haalbaarheidsonderzoek naar de waterkrachtcentrale uit. Deze zou vanaf 2026 zo'n duizend huishoudens in Driel en Heveadorp van elektriciteit moeten voorzien. "Een van de belangrijkste speerpunten is om een visveilige centrale te bouwen", zegt algemeen directeur Paul Munters. "In het verleden zijn er centrales gebouwd die visonvriendelijk waren, maar die waren gebaseerd op oude technologieën. Met meerdere partijen willen we kijken of dat anders kan."

Visonderzoeker Martijn Schiphouwer van stichting RAVON haakt graag bij deze gesprekken aan. “Het liefst zien we geen nieuwe obstakels in rivieren, maar als je per se een waterkrachtcentrale wilt bouwen, moet je aan een paar voorwaarden voldoen. Vissen moeten geen klap van de turbine krijgen of in mootjes worden gehakt. Daarnaast moet je zorgen dat vissen snappen hoe ze om de centrale heen kunnen zwemmen.”

Dat omzwemmen kan via de vispassage die al bij het stuwcomplex van Driel ligt. “Zo’n passage zorgt er voor dat vissen in kleine trapjes omhoog kunnen zwemmen”, vertelt Schiphouwer. “Het probleem is alleen dat zo’n vispassage vaak een klein stroompje is ten opzichte van de stuw of de waterkrachtcentrale."

"Vissen zoeken juist de grootste stroom om stroomopwaarts te zwemmen. Dus ze moeten heel goed zoeken naar de vispassage en meestal vinden ze de ingang niet. En bordjes neerzetten helpt niet, want de meeste vissen kunnen niet lezen”, besluit hij met een knipoog.

Naast visvriendelijkheid is het rendabel maken van de waterkrachtcentrale een grote uitdaging. “Bij Driel heeft de Nederrijn een verval van zo’n 2 tot 3 meter”, aldus algemeen directeur Paul Munters van Blue Energy Concepts. “Met zo’n relatief laag verval hebben we nauwelijks ervaring. Toch denken wij dat we elektriciteit kunnen opwekken tegen een kostprijs van zo’n 10 cent per kWh.”

Of die prijs rendabel is, hangt volgens Munters volledig af van de energiemarkt. “Als elektriciteit goedkoop is maken we verlies, maar heb je te maken met torenhoge energieprijzen zoals afgelopen winter, dan zijn we heel rendabel.”

Volgens Munters moeten we waterkracht zien als aanvulling op zonne- en windenergie. “Het grote voordeel van waterkracht is de voorspelbaarheid. We weten hoeveel water Nederland binnenstroomt én we weten op welke momenten er pieken en dalen zijn in de seizoenen. Dat is een groot verschil met zonne- en windenergie. Daarom is waterkracht een hele goede aanvulling voor de stabiliteit van de gehele elektriciteitsproductie.”

Naast Driel zijn er in Gelderland meer locaties waar ze de potentie zien van waterkracht als duurzame energiebron. “We hebben 95 locaties in Gelderland geanalyseerd waar waterkracht mogelijk zou zijn", vertelt Munters. "Meerdere kleine energiecoöperaties hebben al interesse getoond om in kleine rivieren centrales te ontwikkelen. Het meest concrete plan is van LochemEnergie. Zij hebben bij waterschap Rijn en IJssel een aanvraag lopen om een waterkrachtcentrale te ontwikkelen."