Rijk van Nijmegen

Nijmeegse meerjarenbegroting: ‘het kan nog net, maar dan moet er niet meer tegenzitten’

21 september, 19:29 • 3 minuten leestijd

Het Nijmeegse stadsbestuur heeft er een hele dobber aan om de ambities van de coalitie de komende jaren te realiseren. De oorlog in Oekraïne, stijgende rente, stijgende energieprijzen, onzekerheid van de gemeentefinanciën door de val van het kabinet, allemaal zaken waardoor het opstellen van de meerjarenbegroting een hele klus is voor Nijmegen.

Optimistisch als hij is, worstelt wethouder Tobias van Elferen (financiën) zich door de 222 pagina’s van de Nijmeegse stadsbegroting van 2024 en de jaren erna.

Terwijl het voor de eerst komende twee jaar toch even slikken is, zo blijkt uit de begroting. “We voorzien voor 2024 en 2025 flinke tekorten, waarna het financiële beeld zich zal herstellen in 2026 en nog verder zal verbeteren in 2027.

Waar het eigenlijk op neerkomt: Nijmegen spaart nog wel, maar minder dan het eigenlijk zou willen. Door stijgende energiekosten, onzekerheid over middelen vanuit het rijk kan Nijmegen de komende jaren minder sparen. Daardoor spaart Nijmegen nog maar net voldoende om de risico’s op te vangen.

Toen het Rijk in 2015 de jeugdhulp en de Wmo bij de gemeentes ‘over de schutting gooide’ ging dat gepaard met een flinke bezuiniging, vanuit de gedachte dat de gemeentes die zorg goedkoper konden regelen. Al jaren proberen gemeentes het Rijk aan het verstand te peuteren dat die redenatie niet klopt, maar tevergeefs.

De Verenging Nederlandse Gemeenten (VNG) riep haar leden deze zomer dan ook op om voor 2026 en 2027 maar eens een begroting in te leveren die financieel niet sluitend is. Dan móet het Rijk het wel inzien. Toch doet Nijmegen daar niet aan mee.

‘We vinden dat niet passen bij onze financiële situatie die vraagt om een behoedzame financiële koers’ zo licht het college toe. Bovendien zien de financiële vooruitzichten en voor Nijmegen op de langere termijn juist gunstiger uit dat voor andere gemeentes. ‘Dan tekorten laten zien zou gekunsteld zijn’, aldus het college.

Nijmegen voert namelijk actief grondbeleid, dat wil zeggen dat de gemeente zelf grond opkoopt en weer verkoopt aan ontwikkelaars voor bijvoorbeeld huizenbouw. Dat geeft het stadsbestuur veel kansen om de groei van de stad zelf vorm te geven.

Maar het betekent ook risico’s. Zeker op de langere termijn. Een stijgende rente betekent bijvoorbeeld dat minder mensen een huis willen of kunnen kopen. En stijgende bouwkosten zorgt ervoor dat er onder aan de streep minder opbrengsten zijn voor de verkochte grond.

Tegenover die risico’s zorgt Nijmegen voor buffers. “De provincie toetst ons ook op die regel die wij onszelf opleggen” aldus wethouder Tobias van Elferen. De komende twee jaar kan Nijmegen iets minder sparen dan gehoopt, daarna wordt dat weer goed gemaakt.

Bovendien moet de ambities hier en daar bijgesteld worden. Zo kan Nijmegen de oplopende wachttijden bij de Wmo en de Jeugdhulp door te krappe budgetten vanuit het rijk, niet langer ‘repareren’ met eigen middelen.

En misschien moeten de verkiezingen voor Europees parlement in 2024 ook soberder georganiseerd worden. Dat is pijnlijk voor D66 lid Tobias van Elferen: “Het gaat wel om het democratisch recht van mensen.” Daarnaast is er geen ruimte om nog vanuit Nijmegen iets extra’s aan inkomensondersteuning te doen tegen de stijgende armoede.

Het gaat allemaal om keuzes. In de begroting worden diverse opties open gelaten tot het afschaffen van de Bed, Bad en Brood regeling aan toe, de ondersteuning voor uitgeprocedeerde asielzoekers die tussen wal en schip vallen. Maar dat laatste heeft zeker niet de voorkeur van het college.

De komende tijd is de gemeenteraad aan zet. Verschillende partijen hebben ongetwijfeld eigen opvattingen over mogelijke bezuinigingen. Begin november gaat de gemeenteraad in debat over de begroting.