Arnhem en omstreken

'Je ziet een gebroken man', Arnhemmer terug na maanden 'onterecht' in cel

20 september, 21:18 • 4 minuten leestijd

Advocate Samira Sabir. © Omroep Gelderland

DEN HAAG - "Ik ben blij dat ik hier ben, maar dat is dan ook alles. Alle andere emoties moeten nog landen", vertelt de Arnhemmer die net twee maanden 'onterecht' in een Spaanse cel zat voorafgaand aan de rechtszaak die hij tegen de Staat aanspande. De man is de voorgaande avond geland op Schiphol. "Ik kan gewoon niet geloven wat ze mij hebben aangedaan", doelt hij op de nationale overheid. "Dat wens ik hun eigen kinderen niet toe. Niemand zou dit moeten meemaken."

De man staat er woensdag aangeslagen bij in een overvolle hal in de Haagse rechtbank. Tientallen moslims zijn erop afgekomen om hem te steunen. Alle energie lijkt uit hem gezogen. "Alsof ze recht voor je staan en zeggen: we leven met je mee, maar we willen niets doen", ervaart de man de houding van het ministerie.

"Voor pedofielen in Thailand regelen ze dat die terug kunnen, maar voor mijn broer doen ze niets", stelt zijn zus die naast hem staat vol emotie terwijl ze zich excuseert voor haar taalgebruik. "Dit geeft zoveel emotionele, psychische en financiële schade."

"Ik wilde na vijf jaar mijn familie in Marokko weer eens bezoeken en hen kunnen condoleren", vertelt de man. "Dat hebben ze me afgenomen. Ik durf ook niet meer terug naar Marokko. Ik durf niet op vakantie. Nergens heen."

De man was onderweg naar Marokko voor vakantie. Op zijn doorreis door Spanje werd hij aangehouden en in een cel gegooid. De man zou gesignaleerd hebben gestaan. Door wie die signalering is geplaatst en waarom, daar doet Spanje geen uitspraak over. Het zou erom gaan dat de man lid is geweest van een jihadistische groep in Arnhem. Maar door de Nederlandse politie of het OM wordt hij in elk geval niet gezocht en is hij niet op een opsporingslijst geplaatst. Of dit vanuit een ander land wel is gebeurd, is niet bekend.

Omdat over al deze zaken geen duidelijkheid bestaat, bevond de man zich 'in een uitzichtloze positie waarbij zijn vrijheid is ontnomen', zag de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch. Hij stelde samen met de burgemeester van Tilburg, waar de man op dit moment woont, een brief op aan het Spaanse OM, waarin zij vroegen om onmiddellijke vrijlating en terugkeer naar Nederland. Die brief kwam er niet van de nationale overheid.

Een dag voor de geplande rechtszaak tegen de Nederlandse staat kwam toch ineens het bericht dat de man op het vliegtuig naar Schiphol werd gezet. Die rechtszaak gaat gewoon door, kondigde zijn advocaat aan. "Spanje heeft nog steeds onjuiste gegevens over hem. We vechten voor zijn rectificatie."

De aanloop naar de zitting begint al zeer chaotisch. Er zijn veel meer bezoekers op de zaak afgekomen dan de rechtbank had ingeschat. Er zou beloofd zijn dat er een tweede zaal klaargemaakt werd met een videoverbinding, zodat iedereen de zaak kan volgen. Dat was niet het geval waardoor vele bezoekers op de gang zouden moeten wachten, tot hun grote frustratie.

Na bijna een uur vertraging blijkt de zitting zelfs helemaal niet door te gaan, maar om een andere reden. "Ik heb gewraakt vanwege een vooringenomenheid die ik denk te zien", stelt zijn advocate Samira Sabir. Dat betekent dat zij wil dat er een andere rechter voor de zaak wordt gezocht. Omdat deze rechter volgens Sabir onder meer voorafgaand aan de zitting al vraagtekens heeft gezet bij het 'spoedeisend belang' ervan. "Zonder eerst naar mijn argumenten te luisteren."

Dat spoedeisende belang is zo relevant omdat dat een voorwaarde is om een proces via deze kortgedingrechter te laten lopen, legt Sabir uit. "Wij hebben daar een goede argumentatie voor uitgewerkt. Ja, mijn cliënt is weliswaar terug. Maar wat nu in Spanje plaatsvindt, is nog steeds relevant." Zij hoopt op zeer korte termijn te horen of de zaak inderdaad met een andere rechter doorgaat of toch met deze.

De ontvangst van haar cliënt dinsdag op Schiphol was emotioneel, zag Sabir. "Heel mooi dat hij is teruggekeerd, maar het is bitterzoet. Het gevoel dat hij in de steek is gelaten, overheerst. Het eerste wat hij tegen me zei was: 'de Staat heeft onvoldoende gedaan'. Het is natuurlijk heel verdrietig dat dat het eerste is wat hij zegt op het moment dat hij in Nederland arriveert." Je ziet een gebroken man, ervaart Sabir.

Of dat nog gelijmd kan worden? "Ik hoop het", reageert Sabir. "Maar ik heb de reactie van de Staat gezien op mijn dagvaarding en het wordt er niet beter op. Ik had zo gehoopt dat deze kans zou worden gegrepen om iets van medeleven te tonen. Iets van begrip. Of een handreiking. Maar ik blijf dezelfde houding zien, die van 'zoek het zelf maar uit'."

Muslim Rights Watch voegde zich als belanghebbende partij bij deze zaak. Volgens voorzitter Adil el Kanfoudi sprak de rechter ook daarover op voorhand al haar twijfels uit. "Dat is kwalijk en daarom hebben we er geen vertrouwen in dat het bij deze rechter goed gaat. We zijn enorm teleurgesteld dat het zo is gelopen. Tegelijk denk ik dat dit ook aantoont dat wij als moslims moeten nadenken over onze positie hier in Nederland en de manier waarop er met ons wordt omgegaan", spreekt El Kanfoudi de aanwezige menigte toe.

Laten we elkaar niet met argwaan benaderen, maar uitgaan van het principe van goedheid

Adil el Kanfoudi, voorzitter Muslim Rights Watch

Wat hij daar precies mee bedoelde? "Dit geval staat niet op zichzelf", verduidelijkt El Kanfoudi. "Ruim honderd personen hebben zich bij ons gemeld. In werkelijkheid zijn het er veel meer. Dat komt onder andere doordat er risicoprofielen worden opgesteld wie meer kans maakt op criminaliteit. Als dat om terrorisme gaat, heeft iemand bijvoorbeeld vaker een baard. Of het gaat om Islamitische gedragingen waar niets mis mee is. Als je mensen daarom op lijsten gaat zetten, creëer je heel veel schade. Dat is iets dat we ook hebben gezien bij de toeslagenaffaire. Daar moeten we vanaf."

Laten we elkaar niet met argwaan benaderen, maar uitgaan van het principe van goedheid, besluit El Kanfoudi.