Rivierengebied

Broers gaan met hennep de bouwwereld te lijf: 'We moeten wel'

24 september, 18:00 • 4 minuten leestijd

Luc en Wout de Wit zijn de drijvende krachten achter BouwBoeren © Omroep Gelderland

CULEMBORG - Er is geen plant die zo'n immense impact heeft gehad op de wereldgeschiedenis als hennep. Zonder hennep had Nederland geen Gouden Eeuw gekend. En Amerikaanse geallieerden hadden geen parachutes gehad om Europa te bevrijden van nazi-Duitsland. Nu staat de veelzijdige plant in de startblokken om een nieuwe impact te maken: in Nederland willen ze er klimaatneutrale en circulaire huizen mee bouwen.

Twee broers uit Culemborg zijn er heilig van overtuigd dat vezelrijke gewassen zoals hennep de bouwwereld op zijn kop gaan zetten. Het zijn Luc en Wout de Wit: de een is circulair projectontwikkelaar, de ander een in duurzaam ontwerp gespecialiseerde architect. "Het winnen, verwerken en toepassen van traditionele bouwmaterialen zoals steen, beton en staal kost enorm veel energie en dus CO2", aldus Luc. "Daarentegen willen wij gebruik maken van hergroeibare materialen uit de natuur waarmee we juist veel CO2 opslaan."

De gebroeders De Wit zijn de drijvende krachten achter BouwBoeren: een corporatie van lokale boeren die onder meer in de Betuwe gewassen teelt voor de bouw. Daarbij gaat het om industriële hennep, olifantsgras, zonnekroon en twee verschillende soorten graan. Deze planten willen ze vervolgens lokaal verwerken tot halffabricaten - iets wat tot nu toe niet mogelijk is - en tot slot lokaal toepassen in nieuwbouwhuizen.

Omroep Gelderland dook in de wereld van de BouwBoeren en maakte onderstaande reportage. Wat drijft de BouwBoeren? Wat zijn de voor- en nadelen van het gebruik van biobased materialen in de bouw? Welke rol speelde hennep in de Gouden Eeuw? En kun je stoned worden van deze soort hennep?

Kijktip: zet je geluid aan!

Van deze hennep roken ze geen jointjes, maar bouwen ze huizen

Het belang van gewassen zoals hennep als bouwmateriaal zien ze ook bij de HAN hogeschool in Arnhem en Nijmegen. Sinds dit studiejaar heeft de opleiding bouwkunde twee nieuwe docenten die zijn gespecialiseerd in 'biologisch' bouwen.

Een van deze docenten is ingenieur Carla Rongen die ook nog drie dagen per week werkt voor het onafhankelijk adviesbureau Aveco de Bondt: “Tot aan 2030 moeten er 960.000 woningen worden gebouwd. Als we dat op de traditionele manier blijven doen, dan gaan we binnen de kortste keren door ons CO2-budget heen. En dat betekent dat we de 'anderhalve graad van Parijs' niet halen. Bij mijn andere werkgever hebben we berekend hoeveel CO2 er wordt uitgestoten per vierkante meter isolatiemateriaal wanneer het is verwerkt in een huis. Zo'n overzicht maakt een hoop duidelijk."

CO2-uitstoot van verschillende typen isolatiemateriaal per m2 © Aveco de Bondt

Van alle nieuwbouwprojecten wordt er volgens Rongen hooguit bij tien procent biobased gebouwd. "Dat is zonde, want naast CO2-opslag bieden biobased huizen ontzettend veel voordelen. Zo kunnen huizen er sneller mee worden opgeleverd, en de materialen op de bouwplaats zijn minder zwaar voor de bouwvakker. Door de goede isolatie heb je geen hittestress, waardoor een airco al snel overbodig is. Daarnaast kun je de materialen bij de sloop van het huis weer circulair hergebruiken."

Biobased materialen hebben volgens Rongen ook de eigenschap om vocht op te nemen en af te staan. "Daardoor hebben biobased huizen een heel gezond binnenklimaat. Mensen met COPD-klachten hebben daar baat bij."

Wat is biobased?

Biobased producten zijn producten die helemaal of gedeeltelijk zijn gemaakt van biologische grondstoffen. Dat is tenminste de lezing van de Rijksoverheid over biobased. Het kan gaan om dierlijk materiaal of schimmels, planten, bacteriën die ecologisch verantwoord geteeld, geoogst, gebruikt en hergebruikt worden.

Toch hamert Rongen erop dat biobased materialen alleen moeten worden toegepast door specialisten of na het inwinnen van specialistisch advies. "Doe je dat niet dan heb je kans op condensatie en dus schimmelvorming. Wanneer dat gebeurt is het een ontwerpfout geweest in de constructie. Het ligt nooit aan de materialen. Dat is exact de reden dat we onze studenten Bouwkunde willen opleiden tot specialisten." Huiseigenaren die toch zelf aan de slag willen met biobased isolatie doen er volgens Rongen verstandig aan informatie in te winnen via Isoleerbewust.nl.

Wie op dit moment een biobased huis bouwt, betaalt zo'n 5 tot 10 procent meer in vergelijking met een huis dat is gemaakt van traditionele bouwmaterialen. "Maar we moeten anders gaan denken", stelt architect Wout de Wit. "Wie in een biobased huis woont zonder warmtelekken, heeft nauwelijks energiekosten om het huis te verwarmen in de winter of af te koelen in de zomer. De meerkosten in de bouwprijs win je vanaf het eerste jaar maandelijks terug in je energielasten. Bij een gemiddelde rijtjeswoning is de besparing na dertig jaar ruim 55.000 euro. En dan woon je dus ook nog eens gezonder en comfortabeler.”

Word je stoned van deze hennep?

Er is een groot verschil tussen nederwiet die in coffeeshops wordt verkocht én industriële hennep. En dat zit hem in de hoeveelheid THC, de stof waar je stoned van wordt. Even ter vergelijking: nederwiet heeft een THC-percentage tussen de 15 en 18 procent. De industriële hennep mag maximaal 0,3 procent THC bevatten.

De teelt van industriële hennep is aan strenge regels gebonden. Telers moeten het gebruikte ras en de hoeveelheid zaaizaad per hectare doorgeven aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Op die manier wil de overheid voorkomen dat er cannabisplanten met een hoog THC-gehalte groeien tussen de industriële hennep met een zeer laag THC-gehalte. De NVWA controleert daarop met steekproeven.