Hoe een Britse baret terechtkwam bij een 6-jarig jongetje

In het kleinste oorlogsmuseum van Nederland, Collectie '40-'45, ligt een rode baret van een Britse bevrijder. De kenner ziet meteen dat er iets niet klopt, want op de plek waar normaal een metalen speld zit, is een Pegasus-embleem genaaid. Wat is het verhaal achter deze pet? Ridder Bas zocht het uit.

We schrijven 17 september 1944. De grootste luchtlandingsoperatie van de geschiedenis, Operatie Market Garden, is begonnen. Een ambitieus plan van de Britse generaal Montgomery om de Tweede Wereldoorlog met zo weinig mogelijk weerstand al in 1944 te beëindigen.

Vanuit Engeland is een enorme luchtvloot onderweg naar Nederland: 1073 transportvliegtuigen en 500 zweefvliegtuigen met aan boord 20.000 Amerikaanse en Britse parachutisten en soldaten, 511 voertuigen en 330 stukken geschut, begeleid door 1500 jagers. De Amerikanen landen bij Overasselt en Groesbeek, de Britten worden gedropt bij Renkum en Wolfheze. Hun opdracht is om de Waalbrug bij Nijmegen en de Arnhemse Rijnbrug te veroveren, zodat het landleger dat vanuit België optrekt kan doorstoten naar het noorden.

Maar de operatie loopt uit op een mislukking, de geallieerden stuiten op grote weerstand van het Duitse leger en uiteindelijk blijkt Arnhem een brug te ver. De Britten trekken zich terug in Oosterbeek. Het dorp verandert in een slagveld en de Oosterbekers kunnen niets anders doen dan schuilen in hun kelders.

Aan de Nassaulaan zit een 6-jarig jochie met zijn ouders in de kelder onder hun huis. Op een gegeven moment horen ze voetstappen en plotseling staat er een Engelse parachutist in de kelder. Hij groet het gezin en trekt zijn jas uit en als hij even later weer weggaat, laat hij zijn jas en zijn baret achter.

Niet veel later geeft de Duitse bezetter het bevel dat de hele zuidelijke Veluwe moet evacueren, dus ook de inwoners van Oosterbeek. Tijdens een pauze in de gevechten vlucht het gezin de kelder uit en neemt de jas en de baret mee. De familie begint aan een zwerftocht die zeven maanden zal duren. Ze wonen in een kippenhok in Otterlo, een pastorie in Kootwijk, een openbare school in Zwolle en eindigen uiteindelijk bij een boer in Twente. Al die tijd nemen ze de baret en de legerjas met zich mee.

Tijdens de evacuatieperiode haalt de moeder van het gezin het Pegasus-embleem van de jas en naait het op de baret. Na de bevrijding draagt haar zoontje de rode baret elke dag, als eerbetoon aan de Britse bevrijders. Apetrots is hij erop.

Tegenwoordig is de baret te bewonderen in museum Collectie '40-'45 Beekbergen, een museum vol voorwerpen en verhalen over de Tweede Wereldoorlog.