'Natuur ligt op apegapen', Gelders stikstofprobleem groter dan gedacht

"Het wordt hoog tijd dat we stoppen met berekeningen en de natuur in trekken om te kijken wat er nodig is om die goed in stand te kunnen houden." Fractievoorzitter Rik Loeters van BBB Gelderland ziet in het zoveelste rapport een bevestiging van wat zijn partij al langer roept. "Niet de hele natuur staat op omvallen. We moeten ons niet alleen maar focussen op stikstof, maar we moeten bij elk natuurgebied gaan kijken wat het probleem daar is. Is dat vocht, is dat stikstof, of is dat een van de vele andere problemen die er kunnen zijn in de natuur? En dat probleem moeten we dan aanpakken. Daarvoor hebben BBB en JA21 al een initiatiefnota ingediend, het is tijd dat we daarmee aan de slag gaan."

"Dat kan geen verrassing zijn", zegt Johan Vollenbroek gelijk. Met zijn organisatie Mobilisation for the Environment (MOB) strijdt hij al lange tijd voor een betere regulering van de stikstofuitstoot. "Je hoeft maar naar de natuur te kijken: die staat er beroerd voor. De natuur ligt op apegapen, dat is duidelijk." Hij ergert zich, net als Loeters, aan de hoeveelheid rapporten die geproduceerd worden.

Al heeft Vollenbroek een heel andere oplossing voor ogen. "Het wordt gewoon tijd dat de veestapel halveert. In plaats daarvan blijven we maar nota's schrijven en gebeurt er helemaal niets. Er worden zelfs nog megastallen bijgebouwd."

LTO Gelderse Vallei is het niet eens met de oplossing van Vollenbroek. "Dit rapport bewijst juist de onhoudbaarheid van het stikstofbeleid", zegt voorzitter Wim Brouwer. "De boeren staan klem en de natuur schiet er niets mee op." Hij herhaalt het standpunt van LTO, dat Nederland moet stoppen met het baseren van beleid op de KDW. "Daar moet iets anders voor in de plaats komen, want dit soort modellen voldoen duidelijk niet."

De onderzoekers van de Wageningen Universiteit gaan in hun rapport ook in op die discussie. Zij benadrukken dat verschillende landen in Europa hun beleid baseren op de KDW.

Sterker nog: de meeste landen hanteren veel strengere KDW-waarden dan Nederland, schrijven de onderzoekers. Zij adviseren juist om over tien jaar, bij het volgende onderzoek, nóg strengere normen te hanteren. "Een Europese afstemming over eenduidig gebruik van de KDW voorkomt dat er verschillen tussen landen ontstaan en aan de ene kant van de grens andere waarden voor dezelfde habitattypen worden gebruikt dan aan de andere kant van de grens", schrijven zij.

Wim Brouwer ziet een toename in de problemen. "Zo gaan PAS-melders niet geholpen worden, maar kunnen we ook geen huizen gaan bouwen", zegt hij. Ook Loeters is bang voor die impasse. "Zeker als je bedenkt dat het ministerie deze week bekendmaakte dat de provincie niet zoveel geld kan krijgen als ze nodig denkt te hebben voor de stikstofaanpak. We krijgen dus minder geld dan gedacht, en nu blijkt dat we ook nog eens veel meer moeten doen dan we hadden gedacht. Ondertussen blijven alle ondernemers maar in onzekerheid zitten. Dit voelt als onbehoorlijk bestuur."

Vollenbroek begrijpt niet dat de BBB en LTO zo moeilijk blijven doen. "Uiteindelijk is het gewoon nodig dat er nu echt iets gebeurt, dat laat dit rapport ook weer zien. Vanuit de BBB heb ik wat dat betreft nog weinig verstandigs gehoord." Dit rapport komt op de stapel rapporten die hij en zijn MOB gebruiken in de rechtszaal. "Ja, dit versterkt onze juridische procedures weer. Maar we verwijzen al naar zoveel rapporten, die liegen er allemaal niet om. Het staat gewoon vast: het gaat niet goed met de natuur, en daar moeten we nu snel verandering in aanbrengen. Zeuren over het rapport helpt echt niet, we moeten die veestapel halveren. En daar moeten we nu echt mee gaan beginnen."