Hier zijn nog sporen van het slavernijverleden te vinden

Anna Margaretha was geen uitzondering. Ook andere kasteelvrouwen uit Gelderland lieten zich in die tijd afbeelden met zwarte kinderen. Zij waren een soort statussymbool. Of de zwarte jongen ook daadwerkelijk op de Cannenburch heeft gewoond is niet zeker. Op kasteel Rosendael vermelden de bronnen wel een bediende die uit Suriname kwam. Lange tijd dachten we dat de slavernijgeschiedenis vooral verbonden was met rijke kooplieden in Hollandse en Zeeuwse steden zoals Amsterdam en Middelburg.

Recent onderzoek wijst uit dat ook inwoners van Gelderland plantage-eigenaren waren. Zij lieten van de inkomsten nieuwe huizen bouwen of hun kastelen verfraaien. Wil je weten of er ook sporen van het slavernijverleden in jouw woonplaats zijn? Klik dan op deze link.

Sporen van het slavernijverleden zijn te vinden in heel Gelderland. In de Achterhoekse buurtschap Kring van Dorth bijvoorbeeld. Hier woonde vanaf 1831 Laurens Kleijn en zijn familie. Hij kreeg in 1834 770 Engelse ponden als compensatie voor de veertien personen die hij tot zijn bezit had gerekend.

In de Britse kolonie Guyana, die naast Suriname ligt, werd de slavernij bijna dertig jaar eerder afgeschaft dan in de Nederlandse kolonies. Ook familieleden van Laurens ontvingen compensatie van de Britse overheid. Hij liet in 1832 het oude kasteel Dorth afbreken en vervangen voor een moderner landhuis.

De president van de arrondissementsrechtbank in Tiel Egbert Dirk Rink is via zijn vrouw Angelique Jeanne Elisabeth Le Jeune een van de eigenaren van de Surinaamse plantage Poelwijk. Hij is ook geschiedschrijver en in Tiel is de Meester Rinkstraat naar hem vernoemd.

In 1863 is Rink overleden en krijgt zijn weduwe 1683 gulden als compensatie van de Nederlandse staat. Op de plantage Poelwijk werkten 256 arbeiders in slavernij. Ook plaatsvervanger van de rechtbank in Tiel Willem François Ewoud Spiering is een van de ruim vijftig eigenaren van Poelwijk. Zijn dochters zetten met zijn nalatenschap de Fundatie voor Christelijke Belangen in Tiel op. Deze sticht een kerk en een ziekenhuis die ondertussen gesloopt zijn.

In Harderwijk is onlangs een speciale stadswandeling uitgezet langs plekken die verbonden zijn met het slavernijverleden. Verschillende inwoners waren eigenaren van plantages in Suriname. Jan Bavius de Vries bekleedde eerst bestuurlijke functies in de kolonie voordat hij burgemeester werd in Harderwijk. Vanuit de Zuiderzeestad bemoeide hij zich intensief met zijn plantages en de arbeiders die daar in slavernij werkten. Zo gaf De Vries opdracht om de gevangenen al in Afrika te brandmerken met zijn initialen. Dat was ongebruikelijk.

De Friese gracht net buiten de stadsmuren van Harderwijk is vernoemd naar burgemeester en plantagehouder Jan Bavius de Vries. Ook zijn zwager Willem Hendrik van Steenbergen was eigenaar van plantages in Suriname. Hij liet in 1757 het Burgemeestershuys aan de Vischmarkt in Harderwijk bouwen.

Harderwijk is één van de steden in Gelderland waar deze week het einde van de slavernij herdacht en gevierd wordt. In het Plantagepark zijn zaterdagmiddag activiteiten met muziek, hapjes en drankjes. Ook in Arnhem, Nijmegen, Apeldoorn en Wageningen wordt vandaag aandacht besteed aan Keti Koti.