Rijk van Nijmegen

Bij de eenden gaat het er af en toe héél wild aan toe

Een eend kan in de lente wel twintig eieren leggen.
Een eend kan in de lente wel twintig eieren leggen. © Pexels
NIJMEGEN - De dames in een bruine donsjas en de mannetjes als een echte dandy in een chique, grijs met groen verenpak. We hebben het natuurlijk over de 'wilde' eend. Maar is die wel zo wild? Bioloog Lars Soerink van de Nijmeegse natuurorganisatie ARK legt uit.
De wilde eend is niet weg te denken uit de Nederlandse vijvers en sloten en komt in alle soorten en maten voor. Wat we in Nederland de wilde eend noemen, is eigenlijk de doodnormale eend: de verstadste eend, die we op een bankje brood voeren. "Hij wordt door vogelaars heel oneerbiedig een soepeend genoemd", zegt Soerink. "Dat komt doordat de eend in de loop van de tijd met onder meer boerderij-eenden en witte eenden gekruist is. De échte wilde eend staat in het schoolboek op een plaatje, maar wat er van afwijkt is een soepeend."

'Wrede' natuur

Op dit moment is het kuikenseizoen in volle gang. Veel eendenpaartjes zwemmen trots rond met hun kroost. Een nest jonge pullen, zoals de kuikens ook wel worden genoemd, wordt een toom genoemd en de nesten bestaan vaak uit vijftien tot twintig eieren. "Als al die eieren zouden uitkomen, dan zouden we op een gegeven moment kniediep door de eenden moeten ploeteren", zegt Soerink. Toch overleven niet alle kleintjes. Om de paar dagen verdwijnt er weer eentje. Reigers, ooievaars en de kiekendief vangen er met regelmaat één. En sommigen eindigen als hapje voor de snoek.
"Eenden zijn, vanaf dat ze uit het ei komen, al vrij snel heel zelfstandig", zegt Soerink. "Vanaf het eerste moment moeten ze zelf voedsel zoeken. Je ziet ze soms sprongetjes maken uit het water en dan happen naar muggen. Die bevatten superveel eiwit in. Muggen zijn als het ware krachtvoer voor pullen, dus ze ruimen per nest behoorlijk veel muggen op."
Eenden staan niet bepaald bekend om hun romantische manier van voortplanten. Soerink: "Groepsverkrachtingen zijn aan de orde van de dag, het gaat er heel hard aan toe." Het komt wel vaker voor dat een vrouwtjeseend verdrinkt, doordat meerdere woerden haar onder water drukken. "We hebben vaak een romantisch beeld van de natuur, maar het is eigenlijk helemaal niet zo'n fijne plek", aldus Soerink.

Undercover eend

In augustus krijgen de eenden een nieuw verenpak, ook de woerden. Die kunnen op het moment van de wisseling niet vliegen, dus zijn ze extra kwetsbaar voor roofdieren. De woerd krijgt bruine veren, waardoor hij lijkt op een vrouwtje en dus gecamoufleerd is. Het enige verschil is de kleur van de snavel, die donkerder is bij vrouwtjes. Daardoor lijkt het iedere zomer alsof de mannetjeseenden vertrokken zijn, maar eigenlijk zijn ze dan verstopt voor hun veiligheid.