100.000 euro tegen platte zandhagedissen

Uit een rapport dat het resultaat is van een onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van de gemeente blijkt dat de meer dan de helft van de beestjes is verdwenen. Van de 425 dieren in 2017 waren er in 2022 nog maar 181 over.

Jaarlijks worden gemiddeld 53 dieren dood aangetroffen op of direct langs het fietspad. Gevonden staarten van zandhagedissen worden niet bij de dode dieren geteld omdat de beestjes hun staart los kunnen laten waarna die weer terug groeit.

De onderzoekers spreken van een belangrijke kanttekening dat nooit alle verkeersslachtoffers worden geteld. Het is onvermijdelijk dat een deel van de slachtoffers al is verdwenen in de magen van dieren die zandhagedissen een lekker hapje vinden. “Het aantal slachtoffers is daarmee altijd een onderschatting”, aldus het rapport.

Volgens de onderzoekers is de sterke afname van het aantal dieren niet alleen maar te wijten aan het feit dat ze platgewalst onder het rubber van fietsbanden eindigen. Ook te heet weer en verslechterde leefomstandigheden kunnen daaraan hebben bijgedragen.

Hoofdoorzaak is volgens het rapport dat ze zo massaal verkeerslachtoffer worden en dat de omgeving minder aantrekkelijk voor ze is geworden. Onder meer door klimaatverandering. Er is minder struikheide aanwezig, minder open stukjes zand en lage vegetatie is verdwenen. Omstandigheden die de zandhagedis juist nodig heeft om zich lekker te voelen, net als de afwezigheid van fietsbanden over zijn lijfje.

Het rapport komt met aanbevelingen die de gemeente overneemt. Kosten: 100.000 euro. Zo zijn er nu al schermen langs het fietspad geplaatst die moeten voorkomen dat de beestjes platgereden worden, maar dat is niet over de hele lengte van het pad gedaan. Dat gaat nu wel gebeuren.

Den Haag moest jaren geleden ingrijpen in Berg en Dal en dreigen met dwangsommen om ervoor te zorgen dat de zeldzame en beschermde reptielen niet meer werden uitgewalst over het beton van het fietspad. De eerder aangelegde 750 meter aan schermen kostte al 165.000 euro.

“Hoe je het ook wendt of keert, het geld dat we nu gaan investeren is gemeenschapsgeld”, zegt wethouder Erik Wijers. “En ik vind dat je daar heel zuinig en voorzicht mee moet omgaan. Daarom hebben we eerst op andere manieren geprobeerd ervoor te zorgen dat de beestjes zich daar prettig voelen. Dat blijkt nu om verschillende redenen niet gelukt te zijn.”

Met de komst van extra schermen moeten er ook meer tunnels onder het fietspad worden aangelegd omdat de schermen anders een onneembare Berlijnse muur voor de hagedissen worden.

Verder moet de leefomgeving weer aantrekkelijker worden gemaakt door op sommige plaatsen vegetatie terug te laten keren en op andere plekken juist niet. Een scherm is bijvoorbeeld ‘lek’ als er planten overheen hangen waardoor de hagedissen alsnog plat op het fietspad kunnen eindigen.

De Werkgroep Milieubeheer Groesbeek, die jarenlang strijd tegen platte hagedissen voerde reageert verheugd op de aangekondigde maatregelen. En minstens zo blij dat ze daardoor niet meer platgereden reptielen hoeven te tellen, reageert Henny Brinkhof van die werkgroep. “Dat hebben we drie jaar lang gedaan. Iedere dag.”