Waar komen al die paastradities vandaan?

Te beginnen bij Pasen zelf, wat vieren we nu eigenlijk? Eigenlijk is het heel simpel: dat Jezus is opgestaan uit de dood. Op Goede Vrijdag sterft hij aan het kruis, drie dagen later herrijst hij.

Eten, eten en nog eens eten. Wie niet oppast, komt met Pasen zomaar een paar kilo aan. Dat begint al met het paasontbijt, of de paasbrunch als je net wat later aan tafel zit. Centraal staat het ei. Het ei past er als symbool van de wedergeboorte immers goed bij. Bovendien mag je tijdens de vastentijd van de kerk geen eieren eten. Met Pasen is de vastentijd afgelopen, dus kan iedereen zich weer uitleven.

Vroeger waren eieren een van de zeldzame verse voedingsmiddelen die in de lente beschikbaar waren. Vanuit de Germaanse traditie werden eieren in akkers begraven, zodat deze vruchtbaar zouden worden. Hier komt de traditie van eieren verstoppen vandaan. De eieren die je tijdens de vastentijd niet mocht eten, werden beschilderd en verstopt. Op de zondag van Pasen ging je naar de eieren op zoek.

Het chocolade-ei heeft weer een eigen oorsprong. Parijse banketbakkers kwamen er in de 18e eeuw mee als luxevariant op het gewone ei. ommige bakkers en chocolatiers deden wedstrijden wie het mooiste ei kon maken. Daardoor werden de chocolade-eieren steeds buitenissiger. Nu is het gewoon een gebruik dat we rond de Pasen lekker veel chocolade-eitjes eten.

Behalve (chocolade)eieren bestaan er veel andere eetrituelen tijdens Pasen. Zoals de matzes, eigenlijk onderdeel van een Joodse traditie. Door tijdens het feest Pesach dit ongerezen brood te eten, herdenken Joden dat hun voorouders Egypte moesten ontvluchten. Dat moest zo snel, dat er geen tijd meer was om het brood te laten rijzen. Deze traditie is in de loop der tijd vermengd met het paasfeest.

Dan heb je nog de feestelijke paasstol. Daarmee wilden mensen laten zien hoe belangrijk Pasen wel niet was. Zeker het spijs was vroeger ‘bijna onbetaalbare luxe’.

De oorsprong van de paashaas wordt toegeschreven aan de Teutonen, een oude Germaanse stam. In één van hun mythes zou de godin Ostara een vogeltje hebben omgetoverd in een (voor hun heilige) haas. Die haas legde één keer paar jaar eieren, op de dag dat Ostara werd vereerd. De Duitse en Engelse benaming voor Pasen zijn afgeleid van deze godin: Ostern en Easter. Waarom wij dan Pasen zeggen, is niet helemaal duidelijk. Mogelijk staat het in verband met het joods Pesach-feest.

Op veel plekken in onze provincie worden paasvuren aangestoken. Soms gaat het om tientallen metershoge bulten van hout, die in de fik gaan als het donker begint te worden. Waarschijnlijk hebben de paasvuren niet per se een christelijke oorsprong, maar kregen ze rond de 17e eeuw een christelijke invulling als ‘het licht van Pasen’. Zie het als een soort vreugdevuur, dat in dorpen vaak heel veel publiek trekt.