Noord-Veluwe
Dit stokoude hangertje werd opgegraven op de hei bij Ermelo
ERMELO - De Ridders van Gelre snuffelen graag rond in Gelderse musea, want daar kun je de geschiedenis nog echt aanraken. Ze vinden er unieke voorwerpen die ons meevoeren naar het rijke verleden van Gelderland. Vandaag bekijkt Ridder Bas een gouden hangertje uit een Frankisch graf.
Hij is heel klein, maar ook heel fijn, en er is er maar één van op de hele wereld; de prachtige gouden hanger in het depot van Museum het Pakhuis in Ermelo. Deze schat is gevonden in een Frankisch rijengrafveld op de Groevenbeekse heide bij Ermelo.
Arbeider vindt archeologische scherven
We schrijven 1933 en de Ermelose arbeider Hendrik Keizer is leem aan het afgraven op de Groevenbeekse heide, als hij plotseling op archeologische scherven stuit. Hij vermoedt dat dit wel eens iets heel bijzonders zou kunnen zijn en neemt contact op met kunstenaar en amateurarcheoloog Jo Bezaan in Putten. En ook Bezaan ziet de waarde van de scherven in.
Er komt een een vergunning voor een opgraving en op 28 oktober 1933 beginnen de werkzaamheden. De archeologen leggen maar liefst 207 graven bloot, 12 crematiegraven en 195 lijkgraven. Ze vinden ook allerlei grafgiften zoals potten, messen, lanspunten, pijlpunten, kammen, mantelspelden, oorringen en kralensnoeren. Het blijkt om een Frankisch rijengrafveld te gaan vanaf het jaar 600 tot in de negende eeuw.
Met de voeten naar het westen begraven
Een deel van de graven ligt in willekeurige richting, maar in 159 gevallen liggen de lichamen in west-oostelijke richting, wat wijst op een christelijke begrafenis. Christenen gingen hun doden begraven met het hoofd naar het westen en het voeteneind naar het oosten (Jeruzalem), zodat ze op de Dag des Oordeels Christus' komst in het oosten tegemoet kunnen zien.
Die mengeling maakt dit grafveld heel bijzonder omdat het dus is aangelegd in een overgangsperiode van het heidense geloof naar het christendom. De vroege Germanen cremeerden aanvankelijk hun doden, later gingen ze over tot begraven. Maar ze gaven hun doden altijd grafgiften mee voor in het hiernamaals. Bij de kerstening van Europa werd cremeren verboden, net als het mee begraven van sieraden, gebruiksvoorwerpen en wapens. In Ermelo lagen dus graven uit alle periodes.
Muntje uit Limoges
Bij één van die Frankische graven werd deze hanger gevonden. Hij is gemaakt van een gouden muntje uit het begin van de zevende eeuw, die is geslagen in opdracht van de kerk te Lemovix (Limoges). Het blijft een bijzonder idee, dat de mensen die zo'n 1400 jaar geleden in Ermelo woonden, al contact hadden met mensen uit midden Frankrijk.
En wie denkt: 'Daar ga ik eens zoeken met mijn metaaldetector', heeft pech. Op de plek van het grafveld staat sinds 1966 een nieuwbouwwijk.
Ridder Bas bekijkt het gouden hangertje:
Ridder bas bekijkt het gouden hangertje
[infobox:]
