Stedendriehoek

Wolf doodt schapen niet alleen om te eten: 'Ze vinden het leuk'

Wolven leren elkaar gedrag aan.
Wolven leren elkaar gedrag aan. © Rain Carnation - Pixabay
ALMEN - Waarom doodt een wolf in een keer meerdere schapen zonder ervan te eten? En hoe hoog kan een wolf eigenlijk springen? Die vragen zijn voorgelegd aan bioloog Diederik van Liere na de vondst van tientallen dode schapen in Renkum. "Wolven vinden het leuk om schapen op te jagen."
Het is officieel nog niet zeker of een wolf achter de dode schapen in Renkum zit. Maar eerder doodde een wolf al wel meerdere dieren in één keer. In oktober vorig jaar werden alleen al in Hierden, Wolfheze en Elspeet in één klap tientallen schapen gedood door een wolf. Ook in Renkum beet een wolf in die periode schapen dood. Dat blijkt uit cijfers van BIJ12, een bureau dat het wolvenbeleid van de provincie uitvoert.

Waarom doodt een wolf veel schapen?

Gedragsbioloog Diederik van Liere uit Almen kijkt hier niet van op. Hij heeft onderzoek gedaan naar wolven in Slovenië. Volgens hem wordt gedragsbiologie vaak niet toegepast bij problemen met wilde dieren. "De wolf bijt schapen, maar eet ze niet op", legt hij uit. "De wolf jaagt niet op schapen om ze op te eten, maar omdat hij het leuk vindt. Dit kan leiden tot iets wat we 'surplus killing' noemen." Een verschijnsel waarin een roofdier meer doodt dan hij kan opeten.
"Wolven leren al jong wat een prooi is", vervolgt Van Liere. "Ze kunnen leren dat schapen leuk zijn om achteraan te rennen, leuk om te bijten en leuk om te doden. Ik heb boeren gesproken die ermee zouden kunnen leven als een wolf één schaap opeet en doodt, maar zich verbazen over grote aantallen gedode schapen zonder dat er ook maar één aangevreten is."
Dus waarom doet de wolf dat? "Waarom kan een hond eindeloos achter een stok aanrennen?", kaatst hij terug. "Waarom spelen poezen met een veertje? Het levert totaal geen voedingswaarde op, maar toch doen ze het. Ze vinden het leuk. Mensen sporten ook omdat ze het gevoel hebben het te moeten doen. Bij dieren gaat het vaak gepaard met bijten."

Wolf springt hoog

Wolven zijn volgens de bioloog fysiek tot veel in staat. "Een wolf kan zo 1,40 meter hoog springen. En het zijn goede gravers. Ze graven ook holen om hun jongen in te werpen."
BIJ12 adviseert om wolfwerende hekken 1,20 meter hoog te maken. "Een wolf ziet in de eerste instantie de schapen en niet zozeer het hek. Hij zal proberen het hek te omzeilen. Een hek kan zelfs averechts werken. Als een wolf er eenmaal overheen is, kunnen de schapen geen kant meer op. Het leed bij de schapen is dan enorm. En daarbij neemt het draagvlak voor de wolf in Nederland ook af met zoveel gedode schapen." Daarbij zijn er volgens hem ook individuele wolven die nog hoger kunnen springen.
In Slovenië waren er ook wolven die de hekken omzeilen
Diederik van Liere, gedragsbioloog
Volgens Van Liere gaat het uiteindelijk om gedrag en opvoeding. Wolven brengen hun eigen manieren over aan hun jongen. "Neem de wolvenroedel in Drenthe bijvoorbeeld. Die pakken ook pinken (jonge koeien, red.). Terwijl wolven eigenlijk nooit op runderen jagen. Maar de roedel in het Duitse Barnstorf doet dat wel. En het wolvenvrouwtje in de Drenthse roedel is weer van die Duitse roedel afkomstig. Zo wordt dat gedrag weer aan jonge wolven geleerd."

'Twintig procent wolven doodt nooit schapen'

Een boer zou er wanhopig van kunnen worden. Weet de gedragsbioloog ook een oplossing voor dit probleem? "Het zit hem in gedrag. Lang niet alle wolven maken schapen dood. Uit onderzoek blijkt dat één op de vijf wolven het zeker niet doet. En dan zijn er nog de wolven die niet onderzocht worden omdat ze zo schuw zijn. Die komen niet eens in de buurt van mensen en schapen, maar ze zijn er wel. Daarbij zijn er ook de naïeve wolven die zich wel laten afschrikken door draden en hekken."
Maar niet alle wolven zijn naïef. De bioloog is tegen het doodschieten van de wolf en zoekt de oplossing in gedrag. "In Slovenië waren er ook wolven die de hekken omzeilen. Daar hebben ze uiteindelijk hekken met stroomdraad van 1,80 meter hoog gemaakt. Dat lijkt me in Nederland niet haalbaar, omdat de schapen ook natuurgebieden en dijken begrazen. Je moet ander gedrag zien te creëren. Dat zou kunnen door kadavers van runderen en schapen neer te leggen waar een misselijkmakende stof inzit. Dan leert de wolf dat dat geen lekker vlees is en leert hij zijn jongen om reeën en damherten te pakken in plaats van schapen."