Gelderse Vallei / Arnhem en omstreken
Veel 'pyjamazwijntjes' verwacht in Veluwse bossen
EDE - Het is de tijd van het jaar dat wilde zwijnen gezinsuitbreiding krijgen. Een nest met biggetjes bestaat uit drie tot maximaal twaalf jongen. Na een week dragen de varkentjes hun typische gestreepte pyjama's en trekken ze samen met andere biggetjes en hun moeders de wijde wereld in. Die pyjama's komen daarbij verrassend goed van pas. Door de zachte winter en een groot voedselaanbod worden er dit jaar vermoedelijk veel jonge zwijntjes geboren.
Door de gestreepte vacht van de jonge wilde zwijnen vallen ze nauwelijks op tussen de bladeren en takken in het bos. Daardoor hebben ze meer kans om hun meest kwetsbare periode te overleven. Slechts tien procent van de jonge biggen haalt het derde levensjaar, de anderen overlijden door onderkoeling of vallen ten prooi aan roofdieren. Na drie tot vijf maanden verdwijnen de horizontale strepen en krijgen de zwijntjes hun bekende zwarte vacht. Ecoloog en fotograaf Jeroen van Wijk gaat samen met BuitenGewoon-verslaggever Laurens Tijink op zoek naar pyjamazwijntjes in het Edese bos.
Luister naar de radiobijdrage (1-3)
Mannen niet welkom
De biggen drinken eerst alleen melk. Na drie weken zijn ze in staat om ook zelf voedsel te zoeken en te eten. Toch worden ze daarnaast nog een paar maanden door de moeder gezoogd. Het duurt twee jaar voordat de kleine varkentjes zijn volgroeid. Volwassen mannen, ook wel keilers genoemd, leven deze tijd van het jaar alleen. Ze zijn niet welkom bij de crèches die worden gevormd door de zeugen en hun jongen. Wilde zwijnen kunnen in het wild ongeveer tien jaar oud worden.
In het Edese bos leven veel meer diersoorten dan alleen wilde zwijnen. Jeroen en Laurens hebben een onverwachte ontmoeting met maar liefst drie nieuwsgierige dieren...
Luister naar de radiobijdrage (2-3)
Zwijnen bij Nijmegen
Behalve op de Veluwe kun je ook in de omgeving van Groesbeek wilde zwijnen tegenkomen. Dit is officieel geen leefgebied van de dieren. Het gaat om zwijnen die vanuit Duitsland naar ons land komen. Afgelopen kerst beschadigden de wilde varkens met hun gewroet nog het trainingsveld van voetbalclub Germania in Groesbeek. De dieren ploegen wel vaker grasmatten om. Ze zijn dan op zoek naar wormen en larven.
Mag het een kilootje meer zijn?
Afgelopen maanden waren er ruim voldoende eikels en beukennootjes in de Veluwse bossen te vinden. Er wordt dan gesproken van een goed mastjaar. Bovendien bleef een lange periode van koud winterweer uit. Veel zeugen zijn daardoor in een goede conditie, waardoor er waarschijnlijk ook veel biggen worden geboren.
Een volwassen mannetjeszwijn op de Veluwe kan tot ongeveer 135 kilo wegen. Hoe zwaar ze worden is afhankelijk van de kwaliteit van het voedsel en de beschikbaarheid daarvan. Het gewicht verschilt dan ook per land. Er is één land in Europa waar de mannetjeszwijnen soms wel 300 kilo zwaar worden. Waar deze reuzen leven, kun je beluisteren in de volgende radiobijdrage...
Luister naar de radiobijdrage (3-3)
Betrapt
Ook als wilde zwijnen zich niet laten zien, verraden ze vaak toch hun aanwezigheid. Zo zijn langs veel wandelpaden wroetsporen te vinden. Ook bij modderpoelen kun je sporen van wilde zwijnen tegenkomen. De dieren nemen hier modderbaden. Dat helpt ze om van parasieten en insecten af te komen. Na het bad schuren de zwijnen hun huid schoon tegen een boom in de buurt van de poel. Vaak blijven aan de boomschors wel een paar haren kleven, waardoor ze ook hier hun aanwezigheid verraden. Verder zijn er op wandelpaden vaak pootafdrukken van de dieren te vinden.
In het filmpje hieronder zie je beelden van een zwijnencrèche op de Veluwezoom:
Zwijnentaal
Het lijkt wel of zwijnenkenners hun eigen taal hebben ontwikkeld als ze het over de dieren hebben...
Frisling - Big van dit jaar
Kraamkamer - Nest waarin de jongen worden geboren
Rotte - ‘Crèche’ met meerdere zeugen en biggen
Bagge, zeug - Vrouwelijk zwijn
Keiler, beer - Mannelijk zwijn
Overloper - Tweejarig zwijn
Zoel - Ondiepe poel waarin de zwijnen modderbaden nemen
Schuurboom - Boom bij de poel waar een zwijn tegenaan schuurt na een modderbad
Ketel - Dagrustplaats
Houwers - Slagtanden van wild zwijn
Rauschtijd - Paartijd (van september tot maart)
Zwart wild - Jagersjargon voor wilde zwijnen
Kraamkamer - Nest waarin de jongen worden geboren
Rotte - ‘Crèche’ met meerdere zeugen en biggen
Bagge, zeug - Vrouwelijk zwijn
Keiler, beer - Mannelijk zwijn
Overloper - Tweejarig zwijn
Zoel - Ondiepe poel waarin de zwijnen modderbaden nemen
Schuurboom - Boom bij de poel waar een zwijn tegenaan schuurt na een modderbad
Ketel - Dagrustplaats
Houwers - Slagtanden van wild zwijn
Rauschtijd - Paartijd (van september tot maart)
Zwart wild - Jagersjargon voor wilde zwijnen
BuitenGewoon Radio is iedere zondagochtend tussen 7.00 en 10.00 uur te beluisteren in het programma Zin in Zondag op Radio Gelderland.
