Arnhem en omstreken

Frans (68) heeft zijn hele leven al autisme maar wist van niks

Frans Jacobs.
Frans Jacobs. © Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN)
ARNHEM - Hoe is het om ruim 60 jaar te leven met autisme, terwijl je niet weet dat je de stoornis hebt? Nou, daar weet Frans Jacobs alles van. Hij is onderzoeker aan de HAN en kreeg pas in 2019 de diagnose. "Dat kwam als een mokerslag binnen."
De diagnose autisme wordt tegenwoordig sneller gesteld bij ouderen, maar vroeger was dat niet zomaar het geval. Dus werd de stoornis bij velen lange tijd niet geconstateerd, zo ook bij Jacobs.
Tot een van zijn vriendinnen in 2019 de vinger op de zere plek legde. "Ze vertelde op een gegeven moment dat ze een vermoeden had dat ik autistisch was. Dat bleek ook zo te zijn, dat kwam toen als een mokerslag binnen. Dat was heel heftig. Je hebt heel je leven lang gedaan alsof je 'normaal' bent, maar dat bleek niet zo te zijn."
Ik stond er vaak alleen voor
Jacobs merkte als klein kind al dat hij anders was dan anderen. "Een van de dingen die kenmerkend is aan autisme is hyperfocus. Daardoor weet je van alles en heb je een goed inzicht in veel dingen, maar daardoor sliep ik ook slecht. Daarnaast liep ik vaak alleen naar school, wisselde ik ook veel van school en stond ik er vaak alleen voor. Natuurlijk had ik wel vrienden en klasgenootjes, maar het voelde telkens alsof ik buiten de groep viel."
En ook in zijn thuissituatie speelde autisme een grote rol. "Autisme is erfelijk. Mijn vader had het in sterke mate. Ik had geen goed contact met hem. Maar had hij die diagnose ook gekregen, dan was zijn leven heel anders geweest."

Camouflage

Maar hoe anders Jacobs zich ook voelde, voor de buitenwereld paste hij zich continu aan. "Je wilt normaal gevonden worden, maar dat kost je ook heel veel energie. In de weekenden was ik helemaal op. Dat kwam ook doordat ik 's avonds bezig was de dag te evalueren en de volgende dag voor te bereiden. Dat deed ik zelfs op zondag. Daardoor had ik minder energie voor andere dingen en liep ik telkens op mijn tenen."

Mokerslag werd bevrijding

Inmiddels heeft de onderzoeker leren leven met autisme. Hij is in therapie, praat er veel over met anderen en nam een coach in de arm. "Die mokerslag die ik kreeg bij mijn diagnose heb ik om kunnen zetten in een soort bevrijding. Je voelt je nu veel meer geaccepteerd."
In de week van het autisme wil Jacobs dat andere ouderen zich ook bewust kunnen worden van het feit dat ze misschien autisme hebben. "Er zijn namelijk veel ouderen die het nog niet weten. Het is beter om het gesprek te beginnen en een diagnose te stellen. Het is namelijk niets om je voor te schamen. Het is heel belangrijk om er gewoon over te praten."

Kaartspel

Daarom heeft Jacobs met de GGZ, onderzoekers en autismeorganisaties een kaartspel bedacht. "Dat kun je spelen met naasten, maar ook in de zorg met bijvoorbeeld een echtpaar. Je krijgt dan vragen die je normaal niet snel aan elkaar stelt. Bijvoorbeeld: in welke sociale situatie voel je je ongemakkelijk?. Dat is voor iemand met autisme standaard het geval, maar anderen hebben die situaties ook. Je stimuleert het gesprek erover en dat moet ook. Je moet niet met een boog om autisme heen lopen."