Museumpark Orientalis is 'geen bodemloze put meer'

"Hoeveel geld kan er in een bodemloze put, denk je dan", verzuchtte toenmalig VVD-fractievoorzitter Mechteld ten Doesschate in 2019 over het beschikbaar stellen van €600.000 euro aan het noodlijdende museumpark. "Het is andermans geld, het is belastinggeld."

Er was al 200.000 euro uitgekeerd, de resterende 400.000 volgt nu. Het museumpark is geen bodemloze put meer en hoeft niet meer de hand op te houden bij gemeente en provincie, zegt Hamers. "Ik denk dat je ons de credits moet geven dat we nu een bedrijfsmodel hebben gemaakt."

Ook bestuurlijk is de boel flink opgeschud. Er is nu één raad van toezicht en één bestuur, waar ook de eigenaarsstichting deel van uitmaakt. "Het museumpark kon helemaal niet verhuren, want de gebouwen waren niet van hen." Eerder was het bestuurlijk wel allemaal één geheel. "In de periode dat er zoveel geld werd uitgegeven aan de zogenaamde bodemloze put heeft de eigenaarsstichting ook gezegd: wij trekken ons terug. Want al het geld ging naar het museum en niet naar de gebouwen."

Dat moet wel. Want op het dertig hectare grote park staan vijftien rijksmonumenten en op de zeven hectare grote begraafplaats naast het park nog eens veertien. Die vielen van ellende na jaren van gebrekkig onderhoud nagenoeg uit elkaar. "Vijftig procent van het onderhoud krijgen wij gesubsidieerd van het Rijk, en vijftig procent moeten we zelf bijdragen", vertelt Hamers over het kostenplaatje. Door de boel slim aan te pakken kan dat nu.

Het plan voor 2022 was 40.000 tot 45.000 bezoekers naar het park te lokken. Dat is net niet gelukt, maar het jaar is wel met ongeveer 10.000 euro in de plus afgesloten. "Maar daar sturen we op. Er wordt bedrijfsmatig gedacht." De begroting voor de komende jaren is sluitend.

Dat doen ze in Heilig Landstichting door creatief om te gaan met wat ze hebben. In 2022 is bijvoorbeeld 975 vierkante meter grond buiten het park verkocht voor 85.000 euro. Er ligt geen woonbestemming op. Wanneer die er wel komt krijgt Orientalis nog eens drie ton.

Een ander voorbeeld is het verhuren van gebouwen. Het gebouw waar het kantoor van Orientalis in zat is leeg gemaakt en nu ondergebracht in het hoofdgebouw. Een Zen-centrum is neergestreken in het voormalig restaurant bij de ingang. Een deel van de Romeinse herberg, verderop in het park, is verhuurd aan een bedrijf dat appelsap maakt en werkt met mensen met een autistisch spectrum stoornis. Hamers: "Die betalen gewoon huur."

Naast verhuur en entreetickets genereert het park ook geld door, wanneer het niet open is voor publiek, zich te richten op groepen. "We verhuren het hele park aan een groep, of een paar gebouwen en die doen daar hun ding." Dat ding moet dan wel passen bij de visie van het park, waarin bezinning steeds minder gekoppeld wordt aan religie.

Zo is er een onderneming die kinderen rond een vuur zet en ze vraagt naar het vuur in zichzelf. "Dit past bij ons", geeft Hamers als voorbeeld. "Maar een ordinaire trainingsorganisatie die leiderschapstrainingen geeft over de vraag: hoe kan ik zo snel mogelijk geld verdienen, dat kan niet."

Vrienden van het park die sponsoren moeten voor meer vet op de botten zorgen om het park nog meer te verbeteren. Er zijn ook gespreken gaande met de sultan van Oman die het park een Arabisch dorp met moskee schonk. Het museumpark wil geld voor onderhoud. "Het moet opgeknapt worden. Het ziet er niet meer uit"

Doordat er weer geld is, is er ook weer ambitie. Ver terug in de geschiedenis was er al geldgebrek. Het hoofdgebouw, Heilig Hart Basiliek uit de jaren dertig, is door te weinig geld nooit afgebouwd. Dat moet veranderen. Zoals het hele park moet het multifunctioneel worden met een kantoor, educatieruimte en een hotel. Plannen om de hele parkeerplaats voor het park vol te bouwen met woningen zijn daarmee ook van de baan. Tot opluchting van omwonenden die daartegen in verzet kwamen.

"Wij praten over aanbouwen. Niet afbouwen zoals het oorspronkelijk bedoeld is. Maar er is een tweede tekening uit 1928, die wat bescheidener is, die we als leidraad nemen. Dus niet de geweldig grote koepel." Maar dat is voor later.

En zo gaan geen 29 rijksmonumenten en een rijke geschiedenis naar de gallemiezen, zoals lang werd gevreesd "Daar sta ik voor in", besluit de voorzitter van het bestuur. "Ik heb getekend voor zes jaar. Ik ben nu bijna drie jaar onderweg. Ik ga nog drie jaar door en dan garandeer ik dat het is opgelost. Dat dat niet gaat gebeuren." Maar dan moet er nog wel een hoop gebeuren. "Ik denk dat we een hele goede formule hebben."