Rijk van Nijmegen

Een zeearend spotten, zo doe je dat

De Europese zeearend.
De Europese zeearend. © Gert Hilbink/ANP
NIJMEGEN - De zeearend heeft de laatste jaren een geweldige inhaalslag gemaakt in Gelderland. Afgelopen jaar telde een werkgroep 29 paren die een nest bouwden in ons land. En dus wordt de kans ook groter dat je zo'n 'vliegende deur' tegenkomt. Maar waar kan je het best zijn om hem te spotten en hoe weet je dat je een zeearend ziet?
"Je kan de zeearend het best herkennen als hij vliegt", vertelt Ecoloog Lars Soerink van ARK Natuurontwikkeling uit Nijmegen. Maar voordat jij nu naar buiten stapt om hem te gaan zoeken, is het wel handig om te weten hoe je het beest herkent.

Vierkante vleugels

"Eerst valt op dat het een onwaarschijnlijk grote roofvogel is. Een buizerd is maar een klein vogeltje naast de zeearend. Wat opvallend is, is dat hij vierkante vleugels heeft met lange vingers, de vleugelpunten. Dat zie je bij een buizerd bijvoorbeeld niet. Ook is de staart opvallend ruitvormig, zoals het wiebertje, dat helpt ook om de vogel te herkennen", vertelt Soerink.
Maar er zijn nog meer kenmerken te benoemen bij de zeearend, weet ecoloog Pieter Baalbergen. "Als je hem ziet, moet je je eerst afvragen waarom dit geen buizerd zou kunnen zijn. Als je dan denkt: deze is wel erg groot voor een buizerd, dan is het mogelijk een zeearend. Kijk of je een andere vogel ziet waarmee je het dier kan vergelijken. De buizerd past wel anderhalf keer in een zeearend. En hij is breedvleugelig, dat valt ook op. Tot slot, als een zeearend volwassen is en hij vliegt wat lager, dan kun je ook zien dat hij een witte staart heeft."

Waar moet ik heen?

Nu weten we hoe de zeearend eruit ziet, maar kan je nu gewoon naar buiten stappen om het dier te spotten? "Nee, je moet wel even met wat aandacht gaan kijken. En het is niet zo dat je een half uur in je tuin kunt gaan staan wachten tot hij overkomt, je moet wel wat geluk hebben", zegt Soerink.
In ieder geval moet je veel buiten zijn en omhoog kijken
Maar dat geluk kun je ook enigszins beïnvloeden, vertelt de ecoloog. "Je kunt op deze website checken wat natuurliefhebbers zien en met elkaar delen. Hier kun je ook zoeken op je eigen omgeving en zoeken op soort. Zo kun je de kans voor jezelf iets vergroten om de zeearend te zien. In onze provincie heb je een hele gaaf gebied, dat heet 'De blauwe kamer' bij Wageningen. Daar parkeert af en toe een zeearend. Maar ook bij de IJsselmonding, daar waar de IJssel op het IJsselmeer uitkomt en bij de Oostvaardersplassen is de kans aanwezig. In ieder geval moet je veel buiten zijn en omhoog kijken, dan is de kans groter. En een verrekijker vergroot de kans natuurlijk ook."
Baalbergen vult aan dat de zeearend ook vooral te zien is in het Rivierengebied en op de Veluwe. In rustige gebieden, dus ook in uiterwaarden.

Waar moet ik op letten?

Dan weet je dus waar je moet zijn, maar wat zijn dan de plekken waar je moet kijken? Dat weet ecoloog Baalbergen te vertellen. "Het is nu het broedseizoen, daardoor zit de zeearend vooral in de buurt van een nest. Het nest is wel goed te herkennen, want dat is eigenlijk een gigantische bak met takken. Het lijkt een beetje op een ooievaarsnest, hoog in de boom. Ze zitten vooral in bomen die beschut staan en hoger zijn dan de rest in de omgeving. Zo worden ze er niet uitgeblazen door de wind en hoe hoger, hoe veiliger de dieren zitten. Ze komen vooral bij populierenbosjes of wilgenbosjes, vaak aan de rand."
"Op de Veluwe komen ze vooral om eten te zoeken, of daar te broeden in hoge dennen. Maar denk dan vooral aan de rustigere delen. Ze willen niet gestoord worden. Naast een snelweg kan wel, want dat is constant geluid voor de dieren, maar bij recreatiegebieden zie je ze minder. Daar hebben ze meer last van de wisselende geluiden."

Wanneer is de beste tijd om ze te zien?

Je weet nu waar je moet zijn en waar je op moet letten, maar wat is de beste periode en tijd om de zeearend te zien? "Dat is eigenlijk nu", vertelt ecoloog Baalbergen. "Het is nu het broedseizoen, waardoor het vrouwelijke exemplaar nu eieren heeft en veel in het nest is. De mannelijke zeearenden gaan nu prooien brengen naar het nest. Dus de vogels zullen niet heel hoog vliegen. Daarnaast zit er nu ook nog geen blad aan de bomen, dus kun je het nest goed zien zitten. In augustus krijgen de jongen vliegles, dus dan zie je ze ook veel."
De komende vijf maanden zijn dus eigenlijk het best om de zeearend te bekijken. En het dier is vooral overdag actief en op zoek naar prooien, dus je hoeft niet 's avonds nog op pad.