Veel meer misstanden in slachthuizen aan het licht

"Ik hoorde weer een varken hard schreeuwen. Toen ik naar het grote hok liep, zag ik dat een medewerker die belast was met het opdrijven van de varkens, van het ene naar het andere hok een aantal keren de opdrijfpeddel bovenhands bracht en met hoge snelheid naar beneden bewoog. De medewerker rende naar het varken toe en sloeg waar hij het dier raken kon." Zo beschrijft een controleur één van de incidenten die staan in de rapporten van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Zij zijn opgemaakt tussen januari 2020 en juni 2021.

Eerder berichtte Omroep Gelderland al over misstanden in Gelderse slachthuizen, maar nu komen uit dezelfde periode nog veel meer incidenten naar buiten. Een paar keer gaat het niet goed met het bedwelmingsproces en worden varkens onvoldoende verdoofd naar de slachtbank geleid. Veel vaker nog gaat het mis met het verkeerd gebruik van opdrijfmiddelen.

Inspecteurs maken verspreid over anderhalf jaar melding van meerdere incidenten waarbij personeel tegen de regels in herhaaldelijk gebruikmaakt van elektrische prikkers om varkens en runderen voort te duwen. Volgens de inspecteurs werden tientallen dieren voor de slacht met vermijdbare pijn en spanning geconfronteerd.

De toezichthouder constateert bij één incident zelfs dat de chef op de locatie niet ingreep. "Wij zagen tweemaal de chef langslopen, maar wij zagen dat het prikken met de stroomprikker doorging."

"Oude koeien uit de sloot", reageert een woordvoerder van de Centrale Organisatie voor de Vleessector op de incidentenlijst. "Het is destijds (bij de publicatie van de eerdere incidenten in 2021) al voldoende in de publiciteit geweest."

Frederieke Schouten, directeur van Varkens in Nood, heeft geen goed woord over voor die reactie. "Dat is gewoon een doofpot. Het is iets dat ieder jaar weer gebeurt en er is sinds 2021 niets wezenlijks veranderd waardoor het nu opeens allemaal beter zou gaan."

Sommige slachthuizen wijzen naar de Nalevingsmonitor van de NVWA. Die monitor houdt bij in hoeverre slachthuizen zich aan de regels houden. Daar komt een zogenoemd 'nalevingspercentage' uit. Alle acht slachthuizen in Gelderland scoren tussen de 97 en 99 procent en hebben dus een kleine foutmarge.

In een brandbrief roept Schouten de regering op een 'zerotolerancebeleid' te hanteren voor overtredingen die betrekking hebben op onverdoofd slachten. "Waarom is er een foutmarge? Waarom het tempo niet omlaag en betere controles om te zorgen dat het gewoon helemaal niet meer gebeurt?", vraagt Schouten zich hardop af. "Omdat het toezicht slechts zeer sporadisch plaatsvindt, is het redelijk om aan te nemen dat de gerapporteerde overtredingen enkel het topje van de ijsberg zijn."

Hoewel niet duidelijk is in welke slachthuizen de incidenten zich precies hebben voorgedaan, hebben we de acht Gelderse slachthuizen waar de controles plaatsvonden om een reactie gevraagd. Zij geven aan dat ze de afgelopen jaren juist enorm veel hebben gedaan om incidenten te voorkomen en controle daarop te vergroten. Hun reacties en de reactie van de NVWA en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit lees je hier.