Gelderland

Als de peilingen uitkomen, gaat dit gebeuren

3 maart, 06:53 • 3 minuten leestijd

De stembussen gaan later deze maand open. © ANP

De kans is groot dat de Achterhoek en de Veluwe na maart slecht vertegenwoordigd zijn in Provinciale Staten. De nieuwe Staten zullen vooral gevormd worden door kandidaten die wonen in het vierkant tussen Arnhem, Nijmegen, Neder-Betuwe en Ede. Met de peilingen die donderdag bekend werden in de hand, zocht Omroep Gelderland uit waar de kandidaat-Statenleden wonen die een grote kans maken op een zetel.

Op onderstaande kaart is te zien hoe die verdeling zou zijn als de zetelverdeling exact zo zou zijn als EenVandaag en Ipsos donderdag naar buiten hebben gebracht.

Wat opvalt, is dat de randen van Gelderland er bekaaid af lijken te komen. Verreweg de meeste potentiële Statenleden wonen in het midden van de provincie. Daar liggen natuurlijk de grote steden. Als we kijken naar de complete kandidatenlijsten, zien we dat die grote steden sowieso de meeste kandidaten voortbrengen. In totaal staan er 598 namen op de kandidatenlijsten in Gelderland. Apeldoorn en Nijmegen leveren ieder 42 kandidaten, gevolgd door Arnhem (38), Ede (28) en Zevenaar (25). Rozendaal is de enige gemeente in Gelderland zonder Statenkandidaat.

Een partij die het duidelijk anders doet, is BBB. Meer dan de helft van de kandidaten van die partij komt uit een dorp met minder dan 5000 inwoners, terwijl maar vier procent van de kandidaten uit een grote stad komt. Bij het CDA, traditioneel ook een partij die opkomt voor het buitengebied, komt nog geen kwart van de kandidaten uit zo'n kleine gemeenschap. De Partij voor de Dieren doet juist het tegenovergestelde van BBB, daar woont meer dan de helft van de kandidaten in een stad met meer dan 50.000 inwoners.

Omroep Gelderland analyseerde ook het geslacht van de kandidaten. Dan valt op dat op de kandidatenlijsten twee keer zoveel mannen als vrouwen staan. Namelijk 350 om 174 (van 74 kandidaten is het geslacht onbekend). Dat komt overeen met het landelijke beeld. Als we naar de partijen kijken, ontstaan er echter grote verschillen. Volt en ONS Gelderland zijn de enige partijen met evenveel vrouwen als mannen op de lijst. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat bij beide maar 12 kandidaten op de lijst staan.

Andere partijen met een hoog percentage vrouwen zijn GroenLinks, Partij van de Arbeid en de ChristenUnie met allemaal 42 procent vrouwen op de lijst. Aan de andere kant van het spectrum vinden we de PVV met 88 procent mannen, JA21 met 93 procent en de SGP (94 procent mannen en 6 procent geslacht onbekend).

Kijken we naar kandidaten op verkiesbare posities, dus op de eerst 10 plekken op de lijst, dan hebben de VVD en ONS Gelderland zes vrouwen en vier mannen bovenaan staan, gevolgd door Volt, CDA, D66 en Lokale Partijen Gelderland met evenveel vrouwen als mannen. 50PLUS, JA21 en de SGP hebben allemaal negen mannen bij de eerste tien kandidaten. Hierbij moet wel gezegd dat het geslacht van de tiende kandidaat voor de SGP niet bekend is. Als de peilingen realiteit zouden worden zijn er straks 33 mannelijke Statenleden, 22 vrouwelijk.

De peiling van donderdag:

Verantwoording: Omroep Gelderland analyseerde de gegevens voor de kieslijsten in Gelderland. Er zijn in Gelderland twee kiesdistricten en sommige partijen maken voor ieder kiesdistrict gebruik van andere kandidaten op de lijst of met kandidaten op andere posities. Om tot een lijst voor heel Gelderland te komen hebben we deze lijsten samengevoegd. Dit is gedaan door voor alle kandidaten een gemiddelde positie te berekenen op basis van de posities op beide lijsten. Vervolgens zijn de kandidaten gesorteerd van laag naar hoog en opnieuw genummerd van 1 tot 50. Bij kandidaten met eenzelfde gemiddelde is eerst gekeken welke kandidaat de hoogste positie op een van beide lijsten had. Als dat ook gelijk was is er gesorteerd op de eerste letter van de achternaam.

Partijen kunnen op de kandidatenlijsten het geslacht van de kandidaat opgeven. Bij de helft van de kandidaten is dat het geval. Van de andere 294 kandidaten is op basis van de voornaam het geslacht geschat op basis van lijsten met voornamen. Dat bleek mogelijk bij 220 kandidaten. Voor de resterende 74 kandidaten was dat niet mogelijk omdat er alleen een initiaal is opgegeven of omdat een naam door zowel mannen als vrouwen gebruikt wordt. Wij beseffen ons dat het heel goed mogelijk is dat een kandidaat zich anders kan identificeren dan het door ons geschatte geslacht. We gebruiken deze methode alleen om een globaal beeld te krijgen van de kandidatenlijsten en publiceren niet over individuele kandidaten. We zijn daarom van mening dat deze werkwijze gerechtvaardigd is. Forum voor Democratie geeft geen geslacht of voornaam op bij hun kandidaten en ontbreekt daarom in de analyse over het geslacht van de kandidaten.

Op de kandidatenlijsten is voor alle kandidaten een woonplaats opgegeven. Er is echter geen gemeente of provincie bekend. Omdat er verschillende woonplaatsen in Nederland zijn met dezelfde naam is er een nauwkeurige schatting gemaakt van welke plaats bedoeld wordt. Dit is gedaan door in eerste instantie de woonplaats van de kandidaat te koppelen aan de plaats in de provincie waar die kandidaat is. Als er meerdere plaatsen met dezelfde naam binnen een provincie zijn is de plaats met het grootste aantal inwoners genomen. Voor kandidaten waar dan nog geen woonplaats bekend was is de woonplaats vervolgens gekoppeld aan de grootste plaats net buiten de eigen provincie.