Stedendriehoek / Achterhoek

Kerkgangers in opstand om beleid kardinaal: 'Doodsteek voor de kerken'

19 februari 2023, 19:19 • 4 minuten leestijd

Willem Achtereekte, lekenvoorganger in de rooms-katholieke kerk in Joppe © Omroep Gelderland

JOPPE - Een petitie starten tegen een besluit van het bisdom Utrecht. Dat doe je als geloofsgemeenschap niet zomaar, maar in grote delen van de Achterhoek en ook Overijssel kunnen ze niet anders. Het afschaffen van zondagse communievieringen zonder priester is er al maanden het gesprek van de dag. Parochianen vrezen dat een verdere leegloop in dorpskerken onvermijdelijk is. "Het zou een stuk van mijn leven wegnemen", vertelt kerkbezoekster Mariet van Koppen-Koekkoek.

Het verdwijnen van deze dienst in de rooms-katholieke kerk? "Dat mag niet. Dit mag niet dicht", stelt Mariet beslist. Haar dochter die elke zondag vanuit Drenthe komt om met haar moeder naar haar eigen kerk in Joppe te gaan, heeft haar zojuist met de rollator in een stoeltje vooraan de kerk geplaatst. En ook de communie die in deze woord- en communievieringen door een lekenvoorganger wordt gedaan, is voor Mariet heel belangrijk. "Dat betekent voor mij heel veel. Het is echt een stuk godsdienst die je binnenhaalt."

Kardinaal Eijk staat aan het hoofd van het bisdom Utrecht. Onder dat aartsbisdom vallen onder meer de rooms-katholieke parochies van Gelderland en Overijssel. Die parochies kun je vervolgens weer onderverdelen in geloofsgemeenschapen. Zo heeft de Parochie HH. Twaalf Apostelen in Zutphen bijvoorbeeld 14 geloofsgemeenschappen die nu nog met vrijwilligers en zogeheten lekenvoorgangers woord- en communievieringen in hun eigen kerk mogen verzorgen. Kardinaal Eijk wil daar van af. Hij wil de eucharistieviering weer meer waarde geven. De eucharistie is binnen de rooms-katholieke kerk namelijk het belangrijkste sacrament.

Over vijf jaar moet er een einde komen aan deze weekendvieringen. En juist die vieringen zijn populair. "Mensen kunnen dan in hun eigen kerk in hun eigen gemeenschap de communie ontvangen", legt Germaine Wijnands-van der Lande uit. Ze is voorzitter van de pastoraatgroep in de rooms-katholieke kerk in Joppe en merkt dat het besluit van kardinaal Eijk veel stof doet opwaaien.

Wijnands- van der Lande snapt de motivatie vanuit het aartsbisdom, maar ze vreest een averechts effect. "Steeds meer mensen haken op deze manier af. Je zult misschien wat meer mensen bij de eucharistievering krijgen, maar dat waren toch al de mensen die meer met het geloof bezig zijn. Het grootste deel zal hierdoor afhaken."

Een ramp voor de plaatselijke geloofsgemeenschap, vindt lekenvoorganger in Joppe Willem Achtereekte. Om de communie te ontvangen, zullen mensen van zijn kerk dan naar Zutphen moeten. "Zeker voor oudere mensen is dat heel erg lastig. Dan komen ze thuis te zitten en gaan minder naar de kerk: het is de doodsteek voor de kerken."

Ook Jaap Harmsen, voorzitter van de pastoraatgroep van geloofsgemeenschap Christus Koning/H. Antonius van Padua in Vorden ziet het somber in. Mensen hebben volgens hem helemaal niet de behoefte om naar een andere plaats te gaan. "Want een geloofsgemeenschap ben je juist omdat je plaatselijk lokaal met elkaar verbonden bent", verzucht Harmsen. "Het beleid van het geloof zondert zich steeds meer af van de realiteit. Zo raak je mensen kwijt."

Hoewel de petitie veelvuldig is gedeeld en verstuurd naar het bisdom, is er weinig hoop op verandering. "Als er eenmaal iets is besloten, dan is de ervaring dat daar niet meer van afgeweken wordt", stelt Wijnands- van der Lande. "De vraag is ook hoeveel parochiebesturen uiteindelijk bezwaar gaan maken tegen het beleid", vult Harmsen aan. "Als die zich koest houden, dan gaat er echt niets veranderen."

Het besef van waar de eucharistie voor staat, is een beetje weggezakt

Navraag bij het bestuur in Zutphen ( HH. Twaalf Apostelen) leert dat van bezwaar maken geen sprake is. "Wij weten al een hele tijd dat dit eraan zit te komen", vertelt pastoraal werker Carin Timmerman. "We zijn heel dankbaar dat we in onze parochie vrijwilligers hebben die het pastoraal team ondersteunen, maar dat zaken op een gegeven moment veranderen daar ontkom je niet aan."

Timmerman snapt de commotie en geeft aan dat het pastoraal team de komende tijd in gesprek wil met de vrijwilligers, maar ze begrijpt ook het besluit van de kardinaal. "Het hele besef van waar de eucharistie voor staat, is in de loop der jaren wel een beetje weggezakt bij mensen." Volgens Timmerman moet er ook gekeken worden naar wat er nog wel mogelijk is. "Woord- en communievieringen mogen nog wel door de week, dit besluit gaat alleen om weekendvieringen."

Parochianen in opstand om beleid kardinaal: 'Doodsteek voor de kerken'