Gelderse Vallei

Geld inzamelen is altijd beter dan spullen en dit is waarom

14 februari, 07:00 • 3 minuten leestijd

Inzamelen doen we massaal, maar is dat wel het beste? © RTV Connect / Arjan Hoefakker

WAGENINGEN - Vrachtwagens vol met medicijnen, kleren, dekens en wat al niet meer. Ook uit Gelderland vertrekken deze dagen vrachtwagens vol hulpgoederen naar Turkije en Syrië, om hulp te bieden aan de aardbevingsslachtoffers daar. Alle goede bedoelingen ten spijt: als je echt wil helpen, dan kun je het beste geld doneren. We vroegen Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire hulp en wederopbouw, waarom dat zo is en hoe je toch kunt helpen als je geen geld hebt.

"Ik wil geen afbreuk doen aan alle goede intenties", zegt Hilhorst die de afdeling rampenstudies aan de WUR in Wageningen opbouwde en inmiddels verbonden is aan het Institute of Social Studies in Den Haag. "Maar geld geven is simpelweg het meest effectief en efficiënt bij dit soort rampen."

Volgens de hoogleraar zijn er drie belangrijke redenen waarom geld het altijd wint van spullen inzamelen.

1. "Met geld kunnen er spullen zo dicht mogelijk ter plekke gekocht worden, dat is goed voor de lokale economie en je hebt veel minder transportkosten. Bovendien krijgen ze dan dingen die ze kennen, die vertrouwd zijn en waar ze aan gewend zijn."

2. "Het is beter in het licht van coördinatie en spreiding. Ook als mensen zeggen; ik ken daar mensen en ze hebben daar bijvoorbeeld babyvoeding nodig. Dat klopt misschien voor die plek wel, maar het gevolg is dat er een hele stroom aan babyvoeding is en voor je het weet is er een stortvloed aan babyvoeding en andere dingen niet. Of dat alles dus op één plek terecht komt, precies waar dan toevallig de connecties zitten."

3. Als er heel veel privétransporten worden georganiseerd, kan dat de officiële gecoördineerde hulp bemoeilijken. Dan denk ik terug aan de aardbeving in Haïti. Daar gingen op een gegeven moment zoveel spullen naartoe dat het te druk werd in het luchtruim en op de weg, waardoor vliegtuigen met officiële hulp niet konden landen. De wegen waren op een gegeven moment geblokkeerd door allemaal privé-initiatieven.

Inmiddels is er al meer dan 16 miljoen euro opgehaald via Giro 555. Woensdag moet daar middels een landelijke actiedag nog veel meer geld bij komen. Toch is een veelgehoord argument van mensen die liever geen geld geven aan hulporganisaties dat ze weinig vertrouwen zeggen te hebben in de manier waarop het geld terecht komt. Er zou teveel aan de strijkstok blijven hangen.

"Dat vind ik niet terecht", reageert Hilhorst. Organisaties achter Giro 555 worden enorm gecontroleerd. En natuurlijk houden ze een gedeelte van het ingezamelde geld voor gemaakte kosten. Want hulp geven op een goede manier kost ook geld, daar moeten we niet flauw over doen. Je hebt mensen nodig die onderzoek doen naar wat er echt nodig is en je moet het evalueren, dat kost allemaal geld."

Naast het wantrouwen in wat er uiteindelijk met het geld gebeurt, is er voor heel veel mensen simpelweg geen keuze. Ze zouden wel willen doneren, maar hebben amper geld om zelf het hoofd boven water te houden. Het inzamelen van spullen is dan vaak het enige dat ze kunnen doen. "Vanuit efficiëntie en effectiviteit is geld natuurlijk het beste, maar het is wel een koude vorm. In inzamelingsacties zit heel veel warmte, heel veel persoonlijk gebaar. Het is voor de mensen die dat hier doen, bijna net zo belangrijk als voor de mensen die het daar krijgen."

Zamel geen spullen in, maar organiseer een markt of een sponsorloop

Toch pleit Hilhorst in dat geval voor een tussenvorm. "Geld storten is het beste, maar als je dat niet hebt en je wil toch wat doen, probeer dan geld op te halen. Organiseer een marktje, een sponsorloop, dan heb je heel veel persoonlijke inzet en combineer je het beste van beiden."