Arnhem en omstreken
Kabinet komt met plannen voor stikstofaanpak in industrie
9 februari, 19:57 • 4 minuten leestijd
ARNHEM - Morgen kunnen we weer een hoofdstuk toevoegen aan de alsmaar durende stikstofsoap in Nederland. Het kabinet komt met een Kamerbrief met daarin de verdere aanpak van de stikstofcrisis. Daarin - als het goed is - meer duidelijkheid voor boeren, maar deze keer ook aandacht voor mobiliteit en de industrie. Ook de Gelderse industrie kan haar borst natmaken. Maar gaat dat helpen?
"Waarom moet alles van ons komen?" Het is een veel gebezigde zinsnede uit de klaagzang van de agrarische sector. En eerlijk is eerlijk, als het de laatste jaren over de stikstofcrisis ging, dan ging en gaat het toch vooral over de boeren. Als je naar de cijfers kijkt, is dat niet zo gek, want 45 procent van de stikstofdepositie (stikstofverbindingen die neerslaan op de grond) is afkomstig uit de landbouw. Verkeer (12 procent) en industrie (9 procent) hebben in dat opzicht een relatief klein aandeel.
Maar volgens stikstofdeskundige Wim de Vries van de WUR is het goed dat ook die sectoren worden aangepakt. "Als we een kilo ammoniak (uitstoot van boeren) uitstoten, dan komt er gemiddeld 45 procent van in Nederland terecht, maar van stikstofoxiden is dat maar 15 procent. Het grootste deel daarvan gaat de grens over, dat is de makke. Daarom is het vanuit de depositie op de Nederlandse natuur gezien effectiever om de ammoniakuitstoot aan te pakken. Maar aan de andere kant gaat de uitstoot van stikstofoxide ook samen met de uitstoot van CO2, en daarin hebben industrie en verkeer een veel groter aandeel dan de landbouw. Als je die sectoren hun NOx (stikstofoxiden) laat reduceren, gaat de CO2 ook naar beneden."
NOx, ammoniak, CO2, waar hebben we het over? Oké, heel even de juist termen op een rij. Industrie en verkeer stoten stikstofoxiden. uit. Die komen vooral vrij bij verbranding van fossiele brandstoffen, zoals velen van ons doen met de auto bijvoorbeeld. De scheikundige formule voor die stikstofoxiden is NO en NO2 en dat wordt dan weer aangeduid als NOx. De stikstofuitstoot uit de landbouw noemen we veelal ammoniak. Uit de mest van koeien bijvoorbeeld, verdampt stikstof als ammoniak en komt in de lucht. Ammoniak wordt scheikundige aangeduid als NH3. En dan heb je nog CO2, dat is koolstofdioxide, een broeikasgas. De industrie en energiesector en het (lucht)verkeer vormen veruit de grootste bron van CO2-uitstoot. Veel meer dan de landbouw.
Volgens de Wageningse hoogleraar is die gelijke behandeling, ondanks de verschillen in uitstoot veel eerlijker. "Je moet kijken naar het grotere plaatje. Schiphol speelt qua stikstof een kleine rol, maar als je kijkt naar het klimaat dan is vliegen wel degelijk enorm belastend", legt hij uit.
Een woordvoerder van het ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) geeft aan dat in de Kamerbrief van morgen duidelijk zal worden dat de vijftig grootste piekbelasters in de industrie op korte termijn hun bijdrage moeten gaan leveren. En dat zijn niet per se de allergrootste uitstoters, benadrukt hij. "Absoluut niet, het is gebiedsafhankelijk of ze als piekbelaster worden gezien."
Parenco: grootste Gelderse uitstoter
Papierfabriek Parenco lijkt gezien haar uitstoot en ligging in de gevarenzone te zitten, maar het bedrijf zegt de laatste jaren al enorm veel stikstofreductie behaald te hebben. Van 191 ton in 2018 naar 132 ton in 2021.
"Dat is een stikstofreductie van 31 procent. Daarnaast hebben we een warmteterugwinningsinstallatie geplaatst op onze papiermachine en we zijn bezig om een vergunning voor te bereiden voor twee nieuwe gasgestookte ketels om emissies naar beneden te brengen", aldus woordvoer van Smurfit Kappa Parenco, Ruben van Haren. Ze hebben geen signalen dat ze morgen een boodschap krijgen dat het allemaal nog sneller moet. "Daar is met ons niet over gesproken."
De Nijmeegse milieuactivist Johan Vollenbroek ziet weinig reden tot optimisme. "Minister Van der Wal (van Natuur en Stikstof) had beloofd dat eind vorig jaar de stikstofprogramma's voor industrie en transport/mobiliteit er zouden zijn. Tegelijkertijd wil Mark Harbers (minister van Infrastructuur en Waterstaat) het vliegverkeer fors laten groeien." Vollenbroek verzucht: "Het kabinetsbeleid is chaos en het kabinet heeft geen regie meer in stikstofzaken."
Je kunt ook zeggen: je mag nog maar een maximaal aantal kilometers rijden. Dan gaan we allemaal de pijn voelen
In 2030 moet vijftig procent van de stikstofuitstoot zijn afgenomen. "In de landbouw haal je dat in acht jaar niet met technologie alleen", benadrukt stikstofdeskundige De Vries. "Als je zegt dat het restant gerealiseerd moet worden met het inkrimpen van de veestapel, kun je ook zeggen; het moet gerealiseerd worden met minder kilometers. Dan krijg je een briefje thuis dat je nog maar een maximaal aantal kilometers mag rijden bijvoorbeeld. Dan gaan meer mensen de pijn voelen."
Een probleem dus waarin we allemaal een rol hebben, vindt de stikstofkenner. "De communicatie van de hele problematiek heeft te wensen overgelaten. Het had vanaf het begin een totaalplaatje moeten zijn rond de effecten op natuur, waterkwaliteit en klimaat. Waarbij de landbouw weliswaar heel veel moet doen, maar waarbij de rest bepaald niet gevrijwaard is."
