Stedendriehoek

Als niemand meer bestuurslid wil worden, dan gaan stichtingen ten onder

Jan Werkhoven zoekt een secretaris en twee algemeen bestuursleden
Jan Werkhoven zoekt een secretaris en twee algemeen bestuursleden © Omroep Gelderland
APELDOORN - Een groeiend tekort aan vrijwilligers brengt steeds meer clubs en verenigingen in de problemen. Vooral bestuursleden vinden, blijkt lastig. Daardoor komt het voortbestaan van vrijwilligersorganisaties soms in gevaar. “Dit is de teloorgang van vrijwilligerswerk.”
“We zijn genoodzaakt te stoppen als we niemand vinden”, zegt de voorzitter van stichting Guitart. De Apeldoornse vrijwilligersorganisatie zoekt al drie jaar lang naar een secretaris en twee algemene bestuursleden. Tevergeefs, en daarom liggen muziekprojecten stil. “We komen handen tekort en missen denkkracht.”
Plannen moeten in de ijskast. Zoals het project 'Doneer een muziekinstrument', waarbij ongebruikte instrumenten van zolders en schuren worden gehaald, opgeknapt en uitgeleend aan mensen die er belangstelling voor hebben. Het is misschien een goed idee, maar de uitvoering loopt spaak door gebrek aan vrijwillige bestuursleden.
“We zijn met z'n tweeën”, zegt Jan Werkhoven over zijn bestuur. “Er is nog een penningmeester. Samen lukt het nog wel om oefenruimtes voor beginnende muzikanten te verhuren. Maar als één van ons wegvalt, betekent dat het eind van de stichting.”

Afscheurstrookjes

De Apeldoorner trok alles uit de kast om bestuursleden te vinden: “Ik heb het op Facebook gezet, posters met afscheurstrookjes opgehangen, en de inschrijving bij Apeldoorn Pakt Aan verleng ik elke zestig dagen.” Die vacaturebank bemiddelt tussen vrijwilligers en organisaties.
Hoe groot is het tekort aan vrijwillige bestuurders precies? Dat is lastig te zeggen volgens vrijwilligersbemiddelaar Apeldoorn Pakt Aan: “We krijgen signalen, maar merken dat organisaties ook huiverig zijn en hun vacature niet zo snel bij ons aanmelden. Omdat ze liever een penningmeester bijvoorbeeld uit hun eigen netwerk halen. Wij hebben negen vacatures voor bestuursfuncties. Dat lijkt natuurlijk niet zoveel. Maar er is veel meer, alleen dat is niet in beeld”, aldus Joannie Koopman.

Verantwoordelijkheid

De vrijwilligers díe bij Guitart actief zijn, zitten niet te wachten op een bestuursfunctie. “Omdat het niet betaalt. En het neemt veel tijd in”, denken vrijwilligers Ryan Sangers en Jay Valies. “Wij houden meer van doen; bezig zijn met muziek. Maar in het bestuur? Nee...”
De grootste weerstand zit 'm in de verantwoordelijkheid, denkt Werkoven. “Je bent hoofdelijk aansprakelijk. Maar als je uitgaat van goed bestuur, dan is dat goed geregeld. De gemeente heeft voor iedereen die vrijwilligerswerk doet een verzekering afgesloten.”
“En ergens verantwoordelijk voor zijn: hoe leuk is dat? Het houdt je actief en geeft een heel andere dynamiek dan vanuit je gewone carrière. Het verandert de dagelijkse routine van je dagelijkse job naar iets dat je prikkelt.” Werkhoven kan het weten. Naast Guitart is hij ook nog voorzitter bij twee andere stichtingen.

Vijf voor twaalf

Volgens de Apeldoornse wethouder Anja Prins is de nood hoog: “Je ziet bijvoorbeeld al dat wijkraden soms ophouden te bestaan omdat er niemand is die het wil opvolgen. Dat is natuurlijk heel jammer als je toch iets wil doen voor je wijk of je gebied”.
Hoewel het tekort landelijk is, startte Apeldoorn een campagne om vrijwillige bestuurders op te trommelen. "We vragen de aandacht: wil je je sterk maken voor een vereniging, word dan vrijwilliger. Het liefste in een bestuursfunctie.”
Voor Guitart is het echt vijf voor twaalf: “Volgens de statuten moet een bestuur uit minimaal een voorzitter, penningmeester en secretaris bestaan. Nu kun je het wel een tijdje uitzingen met z'n tweeën. Maar als één van ons wegvalt, kun je geen stemmingen houden. Dan kan de overgebleven eenling alles besluiten. Dat is niet de bedoeling van een stichting. Dan houdt het op”, aldus Werkhoven.
De voorzitter van de stichting ziet ook dat het een landelijk probleem is, en waarschuwt: “Nederland heeft een hele hoge dekkingsgraad van vrijwilligerswerk. Misschien wel de grootste in de wereld. Als vrijwilligers wegvallen, dan hebben we een probleem. Dat is de teloorgang van vrijwilligerswerk”.
Het is lastig om vrijwilligers te vinden