Noord-Veluwe

Putten herdenkt nu ook Joodse oorlogsslachtoffers: 'Voor mij best emotioneel'

PUTTEN - Dat Putten zwaar getroffen werd tijdens de oorlog, weten de meeste mensen wel. De Razzia van Putten wordt nog jaarlijks uitgebreid herdacht. "Maar daardoor zijn de Joodse slachtoffers wel ondergesneeuwd", erkent Michel Kooij, bestuurslid van Samen Verder Putten. Die stichting heeft zich er daarom hard voor gemaakt dat er ook in Putten Stolpersteine (struikelstenen) geplaatst worden. "Zo proberen we dit uit de vergetelheid te trekken."
Aan de Harderwijkerstraat verzamelt zich deze ochtend een groepje mensen. De burgemeester, ambtenaren, leden van Stichting Vooruit Putten, maar ook nabestaanden van de Joodse Puttenaren die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden weggevoerd, zijn allemaal gekomen om bij dit bijzondere moment te zijn.
"Dit is voor mij best emotioneel, dat durf ik wel te zeggen", vertelt Folke Meijer. Op de grond van het huis waar de groep nu bij staat, stond ooit het huis van zijn opa en oma. "Ik heb ze helaas nooit gekend."

Zeven Stolpersteine op dit adres

De namen van zijn opa en oma zijn twee van de zeven namen op de zeven Stolpersteine bij dit adres neergelegd worden. De 'struikelstenen' zijn inmiddels een bekend fenomeen, ooit bedacht door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, en inmiddels wijdverspreid. Overal in Nederland liggen al zulke stenen voor huizen waarvandaan ooit mensen zijn weggevoerd om vermoord te worden door de Duitsers. Maar in Putten tot nu toe nog niet.
"Dat snap ik ook wel, als je bedenkt wat voor impact de Razzia hier gehad heeft", zegt Meijer. "Dat je in al die ellende, waar nog steeds elke familie in Putten wel mee te maken heeft gehad, vergeet dat de oorlog nog meer slachtoffers kende, kan ik me goed voorstellen."
Toch wilde de stichting Samen Verder Putten dat daar verandering in zou komen. "We moeten die geschiedenis juist niet vergeten", zegt Michel Kooij. "Kijk naar de berichtgeving van deze week, waaruit blijkt dat de kennis over de Holocaust steeds minder wordt. We moeten de geschiedenis bekend houden, en er lering uit trekken."
Met Stolpersteine herdenkt Putten Joodse oorlogsslachtoffers

Les over uitsluiting

Dat is ook voor Meijer belangrijk. "Deze stenen staan symbool voor wat er kan gebeuren als er groepen mensen worden uitgesloten. Dat is een les die nog altijd actueel is, kijk naar de vluchtelingencrisis of naar Oekraïne, of heel klein naar pestgedrag in de klas. Hopelijk kan het gesprek daar ook over gaan." Kooij vult dat aan: "daar ligt nu ook een verantwoordelijkheid voor onze stichting. Wij hopen ook dat de scholen en de jeugd hier interesse voor krijgen, en daar gaan wij nu ook mee aan de slag."
Meijer en zijn familieleden mogen deze eerste zeven van in totaal twaalf Puttense Stolpersteine plaatsen. "De afgelopen jaren ben ik emotioneel betrokken geweest bij dit proces, dat komt nu tot een eind. Voor mij voelt deze plek nu als een soort graf voor mijn opa en oma, een plek waar ik naartoe kan. Heel bijzonder."