Arnhem en omstreken

Lachgas is nu echt verboden, maar wat doet dat spul met je?

Archiefbeeld van een vrouw die lachgas gebruikt.
Archiefbeeld van een vrouw die lachgas gebruikt. © ANP
ARNHEM - Lachgas, het mag niet meer. Sinds 1 januari staat het op de lijst van verboden middelen. De handel, het bezit en de productie van lachgas voor recreatief gebruik, is nu verboden. Dat houdt niet iedereen tegen. Afgelopen weekeinde werd bij Arnhem een busje aangehouden met daarin 242 flessen lachgas. Maar wat doet dat spul nou met je lijf?
Hoewel het verbod al een week geldt, handhaaft de politie het nog niet. Om alles goed in te richten voor inbeslagname, vervoer en opslag van lachgas, heeft de politie met het Openbaar Ministerie afgesproken dat dat pas gaat gebeuren vanaf 1 juli 2023. Tot die tijd handhaaft de politie zoals ze dat altijd al deden. Op grond APV-bepalingen en andere strafwetgeving.
Als de politie dus een grote hoeveelheid lachgas aantreft, zoals dit weekeinde het geval was wordt het wel in beslag genomen. Eventuele vervolging vindt dan later plaats na afstemming met het OM.

Wat doet lachgas met je gezondheid?

Martha de Jonge van het Trimbos-instituut is specialist drugspreventie. Zij legt uit dat zelfs bij weinig gebruik, zeg één of twee ballonnetjes, al effect te merken is: "Je krijgt dan een korte roes, die te vergelijken is met dronken zijn. Dan verandert hoe je geluid en licht ervaart. Dat duurt ongeveer anderhalve minuut. Het kan dan zijn dat je omvalt of je hoofd stoot."
Groep die problematisch, veel en vaak gebruikt, is niet kleiner geworden
Volgens De Jonge is het probleem groter geworden doordat een verschuiving plaatsvond van één of twee ballonnetjes naar vijftig tot honderd ballonnen. Of naar tanks in plaats van ballonnen: "Bij die grote hoeveelheden doet vitamine B12 niet meer wat het moet doen. Daardoor ontstaat neurologische schade. Dat begint met tintelingen in de handen. Uiteindelijk kan door zenuwschade zelfs een dwarslaesie ontstaan. Ook hebben we gezien dat je trombose kunt krijgen. En afhankelijk van waar een prop ontstaat, kun je een herseninfarct krijgen."

Van één ballonnetje naar verslaving

"Het was eerst populair bij heel jonge gebruikers. Al tussen 12 en 16 jaar", vervolgt De Jonge: "Het idee bestond ook dat het gezellig was en niet zo erg: Dus waar hebben we het over?" Zij denkt dat door het verbod nu duidelijk wordt dat lachgas toch écht een drug is: "Je kunt er verslaafd aan raken en het gebruik is schadelijk."
Hoe groot de groep problematisch gebruikers van lachgas exact is, valt niet te zeggen. Verslavingscijfers zijn niet landelijk geregistreerd. Wel ziet De Jonge dat de groep gebruikers aan het afnemen is: "Maar de groep die problematisch, veel en vaak gebruikt, is niet kleiner geworden." Maar De Jonge stelt ook: "De meeste mensen hebben het nooit gebruikt."

Gevaar in verkeer

Het gebruik van veel lachgas kan niet alleen grote nadelige gevolgen voor de gezondheid hebben. Maar als het gebruikt wordt in het verkeer, dan kan nog andere schade ontstaan: "Als je het achter het stuur gebruikt, is het niet alleen schadelijk voor jezelf, maar ook voor je omgeving", zegt De Jonge.
Dat laten cijfers uit 2012 ook zien. Toen werden door de politie ongeveer 5000 verkeersincidenten geregistreerd waarbij lachgas op enigerlei wijze betrokken was. Dat schreef minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid in juni aan de Tweede Kamer. Het gaat daarbij om incidenten van een parkeerbekeuring tot aan een ongeval, waarbij in de auto of bij de bestuurder of passagier lachgasattributen zijn aangetroffen.
In diezelfde brief stelt ze dat vanaf 2019 tot het derde kwartaal van 2021 jaarlijks meer dan honderd mensen (ernstig) gewond zijn geraakt en in totaal 63 mensen zijn omgekomen bij incidenten waarbij sprake was van een vermoeden van lachgas-gebruik. Een woordvoerder van de politie laat weten dat er geen cijfers zijn voor Gelderland.