Rijk van Nijmegen

Het bijzondere oorlogsdagboek van de 18-jarige Trees

11 januari 2023, 15:42 • 3 minuten leestijd

Ridder René leest in het oorlogsdagboek van Trees Schretlen © Omroep Gelderland

GROESBEEK - De Ridders van Gelre snuffelen graag rond in Gelderse musea, want daar kun je de geschiedenis nog echt áánraken. Ze vinden er unieke voorwerpen die ons meevoeren naar het rijke verleden van Gelderland. Ridder René leest het bijzondere oorlogsdagboek van de 18-jarige Trees uit Nijmegen.

We schrijven zondag 17 september 1944. Operatie Market Garden begint, één van de grootste geallieerde operaties uit de Tweede Wereldoorlog. Doel: de bruggen over de Maas, Waal en Rijn in Nederland in geallieerde handen krijgen. Vanaf half twaalf in de ochtend worden Ede en Arnhem gebombardeerd door de geallieerden. Later die middag springen in totaal zo'n 20.000 parachutisten uit vliegtuigen bij Eindhoven, Wolfheze en Nijmegen.

Duizenden mensen zien in Nijmegen en omstreken de militairen van de 82nd US Airborne divisie naar beneden komen. Er is opwinding alom en men realiseert zich: hier wordt geschiedenis geschreven, de bevrijding is begonnen. Honderden Nijmegenaren besluiten dan ook om een dagboek te gaan bijhouden, om deze historische gebeurtenis vast te leggen voor het nageslacht.

Pagina's uit het dagboek van Trees Schretlen © Omroep Gelderland

Zo ook de achttienjarige Trees Schretlen uit Nijmegen. Zij had voor het nieuwe schooljaar net een schoolagenda gemaakt van een kasboek, en daarin gaat ze een dagboek bijhouden met verslagen van de gebeurtenissen: "Arnhem brandt! Nog steeds vreselijke gevechten bij de Rijnbrug." Maar ook met vrolijke tekeningen, souvenirs, gedroogde herfstbladeren en krantenknipsels.

In het dagboek is te zien dat Trees goed contact heeft met de geallieerde militairen, want ze plakt er ook militaire emblemen, kauwgompapiertjes en uitnodigingen voor feesten in. Er staan zelfs adressen in van een Amerikaanse soldaat en van een Engelse militair. Trees is dan ook: "Very, very, very glad you have liberated us from the Mofs." Ze schrijft: "Een week is er voorbijgegaan, de onvergetelijkste van allen. Vorige zondag zaten de moffen nog op de KH te knallen met hun afweer. Nu doen de Engelsen het voor hen. We brengen hen thee en appels..."

Trees hoopt dat oktober 1944 een vredesmaand wordt

Trees hoopt dat oktober 1944 naast wijnmaand en rozenkransmaand ook vredesmaand wordt, maar dat gaat helaas niet door. Operatie Market Garden mislukt jammerlijk en hoewel de Duitse bezetter uit het zuiden van Nederland en Nijmegen verdreven is, moet de rest van ons land nog een lange winter wachten op de definitieve bevrijding.

Zestig jaar later schenkt Trees haar dagboek aan het Vrijheidsmuseum. Sindsdien is het uitgegeven en was het te zien in de Kunsthal in Rotterdam en het Deutsches Historisches Museum in Berlijn. Tegenwoordig is het opgenomen in de permanente tentoonstelling van het Vrijheidsmuseum in Groesbeek.

Ridder René bekijkt het dagboek van Trees Schretlen:

Het dagboek van de achttienjarige Trees Schretlen uit Nijmegen

Ridders van Gelre is het geschiedenisplatform van Omroep Gelderland. We brengen het laatste nieuws over de Gelderse historie en organiseren elke zaterdagochtend een exclusieve rondleiding voor onze volgers op bijzondere locaties. En heb je het stripboek Ridders van Gelre en Ons Verloren Hertogdom al in de boekenkast? Volg ons op: Facebook, Instagram, Twitter, Televisie, Radio, YouTube en Web.