Zo kwam de vliegtuigbom in Huissen terecht

"Huissen heeft tijdens de Tweede Wereldoorloog te maken gehad met diverse oorlogshandelingen", stelt Marijt. "Zo heeft de stad vanaf september 1944 tot de bevrijding, in april 1945, min of meer continu in de frontlinie gelegen. Hierbij hebben de geallieerden diverse artilleriebeschietingen op de stad en directe omgeving uitgevoerd."

Op een luchtfoto van december 1944 is te zien dat in het centrum van Huissen grote kraters ontstonden als gevolg van beschietingen. De kraters liggen op directe nabijheid van de Aloysiuslocatie, waar een paar weken terug de vliegtuigbom werd aangetroffen.

Naast deze beschietingen heeft Huissen ook te maken gehad met diverse geallieerde luchtaanvallen en bombardementen, weet Marijt. "Dit heeft er mee te maken gehad dat er doelwitten waren in de directe nabijheid van de stad: vermoedelijk Duitse troepen en of stellingen die uitgeschakeld moesten worden. Zo heeft in mei 1943 een bombardement plaatsgevonden met brandbommen. Daarbij is volgens de diverse bronnen de kerk en een gedeelte van de (oude) Rooms Katholieke Jongens en Meisjesschool afgebrand."

Op het onderstaande archiefstuk, afkomstig van het Duitse archief, is deze aanval beschreven. Zoals weergegeven, zijn een kerk, tien huizen en een gedeelte van een school uitgebrand.

Tot slot is er op 2 oktober 1944 een bombardement geweest op de stad Huissen. "Een vliegtuig had de Duitse troepen als doel, wat blijkt uit gegevens van de piloten die betrokken zijn geweest bij dat bombardement", zegt de historicus. Die aanval werd uitgevoerd door verschillende squadrons van de Royal Airforce (RAF), waarbij ook een Nederlands squadron betrokken was (squadron 320, Dutch squadron).

Dit waren Nederlanders die na mei 1940 Nederland waren ontvlucht om dienst te nemen bij de RAF. Ze wilden de strijd tegen de Duitse bezetter vanuit Engeland verder voortzetten. De squadrons 226, 320, 342 en 88 waren in ieder geval bij de aanval betrokken. "Vermoedelijk is de aangetroffen bom in Huissen (een 500 lb. GP) afkomstig van het 342ste Squadron (Lorraine Squadron) dat vooral bestond uit Fransen. We weten dit op basis van documenten, waarin de bommenlast beschreven staat. Dit is de enige is waarbij 500 lb. vliegtuigbommen GP uitvoering zijn afgeworpen. De andere bommen van de andere squadrons waren van 500 lb. MC uitvoering.""

De conclusie is dus dat deze 500-ponder in het centrum van Huissen ligt sinds 2 oktober 1944. Maar hoe kon het zo zijn dat de bom niet is afgegaan? "Daarvoor zal je inwendig moeten kijken", zegt Theo Neijenhuis van ingenieurs- en adviesbureau IDDS. Hij weet alles van explosieven en is nauw betrokken bij deze ontmanteling. "Waarom deze niet geëxplodeerd is, kun je aan de buitenkant niet zien."