Noord-Veluwe / Achterhoek

Stroomnet muurvast, grote investering nodig

Een voorbeeld van een elektriciteitsverdeelstation.
Een voorbeeld van een elektriciteitsverdeelstation. © Pixabay
HARDERWIJK - Het elektriciteitsnet van Gelderland zit muurvast: wie als grootverbruiker van stroom nu nog een aansluiting wil, moet zeker een half jaar wachten. En waarschijnlijk nog langer.
Vergelijk het met het wegennet: als er steeds meer vrachtwagens de weg op willen, maar het wegennet groeit niet mee, dan ontstaat er file en kan uiteindelijk geen enkele vrachtwagen meer de weg op. Zo ziet de situatie op het Gelderse stroomnet er nu ongeveer uit: er is zoveel vraag naar stroom dat de kabels en stroomstations dat op piekmomenten niet meer kunnen bijbenen, en er dus geen grootverbruikers meer bij kunnen. Particulieren (in deze vergelijking de auto's) kunnen er nog wel bij: zij zitten op het zogenaamde laagspanningsnet waar (nog) geen problemen zijn.

Meer dan 40.000 euro

Ploeger Logistics in Harderwijk is zo'n grootverbruiker. Directeur Adwin Ploeger liet zijn pand op industrieterrein Lorentz III uitbreiden en vroeg daarvoor een grotere stroomaansluiting. Zo zouden alle heftrucks, pompwagens en ander elektrische apparaten aan het einde van de werkdag allemaal tegelijk aan de oplader kunnen.
Zijn pand werd opgeleverd en in gebruik genomen, maar de benodigde stroomaansluiting kwam pas bijna een jaar later. "We hebben software gekocht om alles 's nachts gespreid op te laden. We hebben zo'n 40-50.000 euro geïnvesteerd om operationeel te blijven. Je moet door."

Nu 64 knelpunten

Ploeger is lang niet de enige in Gelderland die hier tegenaan liep. In totaal telt Alliander nu 64 knelpunten in de provincie, waar meer vraag naar dan aanbod van stroom is. Begin dit jaar waren dat er nog 55.
Het stroomnet piept en kraakt in heel Gelderland. De Achterhoek en Rivierenland tellen de meeste knelpunten: 13. Daarna volgt de regio Arnhem-Nijmegen met 11 knelpunten. De Vallei, de Noord-Veluwe en de Stedendriehoek tellen allemaal 9 knelpunten.
Daar komt nog bij dat Tennet, dat het overkoepelende hoogspanningsnet beheert, een paar weken geleden de hele provincie op slot zette. "We zitten echt tegen de grenzen aan. Steeds meer bedrijven willen versneld verduurzamen: eerst maakten ze plannen voor 2030, die worden nu naar voren gehaald", zo verklaart de woordvoerder.
Om de problemen op te lossen zijn meer kabels en meer transformatorhuisjes nodig. Om precies te zijn: 4500 kilometer kabel en 1600 huisjes. En dat kost geld. Vorige week nog startte Alliander een aanbestedingstraject ter waarde van 1,5 miljard euro, maar er zijn nog veel meer miljarden nodig. "Er moeten daarnaast ook grote elektriciteitsstations gebouwd worden en het hoogspanningsnet moet worden uitgebreid. Dus ook daar wordt in geïnvesteerd."

Spitsmijden

In de tussentijd hopen Tennet en Alliander ruimte op het stroomnet te winnen door 'spitsmijden'. Bedrijven worden verleid om op piekmomenten minder stroom te verbruiken, zodat anderen er juist wel gebruik van kunnen maken. Als Tennet over een half jaar dat onderzoek heeft afgerond, gaat bij hen waarschijnlijk de deur weer deels open, maar dan blijven er dus nog die 64 knelpunten van Alliander.
Uiteindelijk betaalt iedereen mee aan die miljardeninvesteringen. Zo gaat de energierekening voor particulieren vanwege deze 'transportkosten' met een tientje per maand omhoog, bedrijven betalen nog meer. Maar ook het Rijk springt bij.
Toch blijft het een kwestie van lange adem, en daar wringt voor Ploeger nog altijd de schoen. Ook al heeft hij nu sinds 1 november zijn gewenste stroomuitbreiding, voor de toekomst verwacht hij nieuwe problemen. "De volgende stap is elektrisch rijden", zegt hij over zijn vrachtwagens. "Maar daar zitten we bij de huidige locatie ook tegen allerlei beperkingen aan. Ondernemers worden zo in de kou gezet en de verduurzaming wordt feitelijk geremd."