Steeds meer agressieve patiënten teisteren ziekenhuizen

Omroep Gelderland maakte een rondgang langs ziekenhuizen. Die schetsen een verontrustend beeld. Tijdens de hevigheid van de coronapandemie werd personeel van ziekenhuis Rijnstate in Arnhem bedreigd, geïntimideerd en geslagen. Zelfs meubilair moest het ontgelden. "We dachten dat dit geweld zou verdwijnen als de coronapiek in de ziekenhuisopnames voorbij was. Dat is niet zo", zegt woordvoerder Maurice Velthuis.

Het ziekenhuis weigert zo'n zestien patiënten per jaar de toegang. "Voor corona kwam dit maximaal vijf keer per jaar voor." Verder is sprake van doxing; gegevens van het medische personeel belanden op het internet, waarna medewerkers worden lastiggevallen, bedreigd of gestalkt.

Voor de pandemie was het aantal incidenten met patiënten en bezoekers aanmerkelijk lager, zegt hoofd veiligheid van Rijnstate Luc Beije. "Ze nemen niet af en ik weet niet waarom. Ik ben bang dat het ook niet snel zal afnemen.”

Een medewerkster van de Spoedeisende Hulp (SEH) van het ziekenhuis in Arnhem, ze wil anoniem blijven, vertelt wat ze daar zoal meemaken. “Kort na het begin van een nachtdienst is hier al eens een kamer helemaal vernield. Een patiënt was volledig door het lint gegaan. De deur is al eens ingetrapt hier door iemand die niet snel genoeg hulp kreeg. Maar dat zijn vernielingen. We worden ook bedreigd. Mensen zeggen tegen ons: 'ik zoek jou op'. Dat heeft wel invloed.”

Niemand is bang, benadrukt ze. “Iedereen voelt zich voldoende beschermd binnen de muren van het ziekenhuis. Het hoort ook wel een beetje bij de SEH. Daar is altijd wel wat loos. We begrijpen onrust bij mensen ook. Iedereen komt hier in de meest onverwachte situaties.”

Rijnstate heeft een peersupportteam. Collega's nemen na een heftig incident meteen contact op met de medewerker die iets heftigs heeft meegemaakt en gaan in gesprek. Dat gebeurt na twee en 4 weken weer.

Zorgprofessionals worstelen, want patiënten weigeren kan en mag niet zomaar. "We hebben een zorgplicht", zegt Annique van Lier van het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen. Gemiddeld 1 tot 2 patiënten per jaar komen er bij het CWZ niet in. Het ziekenhuis signaleert een toename van verbaal agressief gedrag van mensen die het niet eens zijn met het mondkapjesbeleid. Het ziekenhuis heeft 24 uur per dag beveiliging.

In ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede is het aantal gevallen van agressie sinds de uitbraak van corona met 100 procent gestegen. "Het waren eerst ongeveer 40 meldingen, nu zijn het er 80", zegt Iris Tollenaar van het Edese ziekenhuis. Dit jaar staat de teller in Ede op drie ontzeggingen, mensen die niet welkom zijn.

Het Radboudumc in Nijmegen heeft vooral online last van 'agressieve' patiënten en bezoekers. "Het uitleggen wat we doen wordt ons op sociale media bijna onmogelijk gemaakt", zegt woordvoerder Margie Alders. Ze wijst op het meldpunt voor artsen en wetenschappers. Het Radboudumc vindt de bedreigingen aan het adres van wetenschappers 'volstrekt onacceptabel'.

Het academische ziekenhuis heeft de mondkapjesplicht nooit losgelaten, zegt Alders. "Dat leidt nauwelijks tot discussie. We hebben in ons ziekenhuis nu eenmaal kwetsbare patiënten. "

In Ede staat het personeel veelal bloot aan verbale agressie, een dreigende houding. Maar ook fysieke agressie zoals bijten, knijpen, slaan en spugen komt voor. Tollenaar: "Dit laatste gebeurt vaak op de afdelingen waar verwarde patiënten komen met een delier, psychose of een drugs- of alcoholprobleem. Dat meldt St Jansdal in Harderwijk ook: "Heel soms komt het voor dat een medewerker per ongeluk een tik krijgt van een patiënt die in een delier zit en niet weet wat hij of zij doet. Maar dit heeft dus niets te maken met agressie."

Zie ook: Wat is een delier?

"We sturen medewerkers op anti-agressietraining", zegt woordvoerder Velthuis van Rijnstate. "We vragen hen voorzichtig te zijn op sociale media en naambadges niet in beeld te brengen op foto's, bij optredens in de media of op sociale media. Dat kan namelijk leiden tot doxing en erger. We doen ook een beroep op het gezonde verstand van mensen."

Personeel op de Arnhemse SEH draagt geanonimiseerde badges. “We stellen ons alleen voor met de voornaam, zodat jouw identiteit nooit te herleiden is. We hebben ook de huisregel dat je niet gefilmd mag worden", zegt de medewerkster. "Maar dat gebeurt wel. Een collega vertelde een patiënt dat filmen niet is toegestaan en die beelden zijn toch gebruikt."

De identiteit van het personeelslid werd achterhaald, waarna die persoon werd bedreigd.

Streekziekenhuis Koningin Beatrix in Winterswijk meldt een daling van agressie tegen medewerkers na de coronapiek. Maar ook daar komt agressie naar ziekenhuismedewerkers voor. "Een heel enkele keer gaat het om fysieke agressie, in dat geval doen wij aangifte bij de politie." In het afgelopen jaar deelde SKB twee keer een officiële waarschuwing uit en deed het één keer aangifte. In het ziekenhuis Slingeland in Doetinchem komt voornamelijk verbaal geweld voor. Vorig jaar waren er 84 situaties van verbale agressie, zegt het ziekenhuis. Fysiek geweld komt minder voor, dat gebeurde in 2021 tien keer. Bij strafbare feiten en fysiek geweld doet het ziekenhuis aangifte.

Het Rivierenlandziekenhuis in Tiel duldt geen geweld binnen zijn muren en voert een zerotolerancebeleid. "We trainen medewerkers, we hebben huisregels voor patiënten, bezoekers en begeleiders", legt woordvoerster Marcia Sanderse uit.

De impact van incidenten is groot bij de medewerkers, gaat ze verder: "En het indirecte effect is: werken in de zorg wordt hierdoor minder aantrekkelijk. Terwijl we juist iedereen nodig hebben om patiënten te behandelen en de beste zorg te geven."