Bouwsector houdt adem in: het is D-day

Juristen verwachten dat de Raad van State een uitzondering voor de bouwsector van tafel veegt. "Als die uitspraak zegt dat die uitzondering onwettig is en wij voor de bouwfase een stikstofvergunning nodig hebben, wordt het wel problematisch", zegt Gerard van der Veer van GMB Bouw.

Het gaat om de zogenoemde bouwvrijstelling. Met die vrijstelling hoeven bouwbedrijven hun stiktofuitstoot voor de bouwfase niet te berekenen en hebben ze geen stikstofvergunning nodig. Het idee is dat die uitstoot tijdelijk en minimaal is. Voor de gebruiksfase, dus als het project af is, moet dan weer wel een vergunning worden aangevraagd.

En die aangebrachte knip is een probleem. Want volgens juristen mag dat helemaal niet. "Het is één geheel, bouw en gebruik en dat moet je gewoon als een geheel beoordelen en vergunnen. Die knip, dat mag gewoon niet", zegt Ralph Frins, universitair docent omgevingsrecht aan de Radboud Universiteit.

En Den Haag wist dat volgens hem ook. "Daar hebben juristen echt wel voor gewaarschuwd. Dat zo’n knip niet kan weet elke jurist die gespecialiseerd is in het natuurbeschermingsrecht."

Bovendien is volgens Frins onvoldoende onderbouwd waarom de bouwsector de berekeningen niet hoeft te maken. Oftewel: waarom de bouw van bijvoorbeeld woningen geen schade berokkent aan de natuur.

De gevolgen zijn groot: als de vrijstelling van tafel gaat moet voor elk bouwproject een aparte stikstofberekening worden gemaakt. "Er zijn te weinig stikstofberekenaars, die mensen zitten al tot over hun oren in het werk. Als daar dan ook al die bouwprojecten bijkomen kun je maanden vertraging verwachten", aldus Frins.

Dat ziet Van der Veer ook zo. "Die mensen zijn niet te vinden en daarna moet je dan ook maatregelen nemen als je teveel stikstof uitstoot. Bijvoorbeeld met schonere machines en dat is het probleem. Die zijn er nog onvoldoende."

Als de bouwsector sneller de stikstofuitstoot moet terugdringen, bijvoorbeeld om een vergunning te krijgen, wordt er al snel om meer elektrische machines geroepen. "Dat klinkt makkelijk, maar dat is echt wel wat ingewikkelder", zegt Van der Veer. Met GMB Bouw heeft hij een elektrische graafmachine, die is nu aan het werk bij de dijkversterking bij Vuren. Maar - dat is de kanttekening - veel van dit soort machines zijn er nog niet.

Gerrit-Jan zit op de machine bij Vuren. "Het bevalt wel perfect, de machine is wat stiller door de motor. Je hoort de ventilatoren wel, maar het bevalt wel perfect, het is niet anders dan bij de dieselvariant."

Al kostte het wel veel moeite om die wagen te krijgen, elektrische machines komen volgens Van der Veer nog niet massaal van de band gerold. "We voeren de druk bij fabrikanten op, er zijn ook echt wel kleinere aantallen machines, maar het duurt nog wel een paar jaar voordat de grote aantallen op de markt komen", denkt hij.

Het gaat dan vooral om de grote, zware machines. De graafmachine bij Vuren heeft 400 kilowattuur aan vermogen door het gebruik van grote accu's. "Dat staat gelijk aan acht auto's en daar kan hij een dag mee draaien", zegt Van der Veer.

Snel van de dieselmachines af, is dus lastig. Woensdag doet de Raad van State uitspraak over de uitzondering van de bouw. Hoe groot de impact op de bouwsector precies gaat zijn, is nog onduidelijk.