Gelderse Vallei
Vaccineer pluimvee en koop boeren uit, zegt deze viroloog
29 oktober 2022, 14:01 • 3 minuten leestijd
LUNTEREN - Pluimveebedrijven die geruimd hadden moeten worden, maar wat niet gebeurde door te weinig gas. Dat gebeurde deze week in Lunteren. Zodra bij een bedrijf een besmetting is vastgesteld is dat bedrijf besmettelijk voor de omgeving. Pluimveehouders roepen al langer dat preventieve ruimingen moeten stoppen. Sinds de grote uitbraak in 2003, toen werden bij 1300 bedrijven 30 miljoen dieren vernietigd, wordt pluimvee geruimd bij vogelgriep. Het kwam toen niet zo vaak voor, maar de crisis duurt nu al een jaar. Moet het beleid op de schop? We spraken een expert.
Omroep Gelderland sprak met viroloog Thijs Kuiken van het Erasmus MC.
Waarom ruimen we na een besmetting?
"Ruimen doen we sinds de grote uitbraak van vogelgriep in de Gelderse Vallei en Noord-Limburg in 2003, de Europese richtlijn is het getroffen bedrijf ruimen. In Nederland gaan we verder, daar ruimen we binnen een straal van een kilometer andere pluimveebedrijven. Dat is ingegeven door onze pluimveedichtheid."
Wat vindt u van het Nederlandse ruimingsbeleid?
"De risico's van verspreiding van vogelgriep zijn groot en dat rechtvaardigt het ruimen. Je wilt niet dat het virus zich verspreidt, maar de crisis duurt nu al een jaar en we hebben het door onze handen laten glippen."
Dus moeten we het over een andere boeg gooien, moeten we toch ons pluimvee vaccineren?
"Vroeger loonde vaccineren niet, omdat vogelgriep maar sporadisch voorkwam. Op Europees niveau is toen afgesproken dat niet te doen. Vaccineren is verstandig, want we hebben het niet meer in de hand. Maar dit kan alleen in combinatie met monitoren, je moet dus goed kijken in de stallen hoe je kippen eraan toe zijn. Het brengt ook kosten met zich mee, de pluimveehouders moeten aan de vaccinatie meebetalen."
Op dit moment is handel in tegen vogelgriep gevaccineerd pluimvee(producten) binnen de Europese Unie verboden. Wordt een vaccin toegestaan voor massale inenting, dan staat de sector voor een praktische uitdaging. Een vaccin dat individueel moet worden toegediend is duur. Je zult het via een spray of het drinkwater moeten toedienen, adviseert de WUR. Bij Wageningen Bioveterinary Research worden momenteel drie vaccins getest. Het kan zeker nog een paar jaar duren voordat er een vaccin beschikbaar komt. In verschillende landen (in Azië, Egypte) wordt gevaccineerd tegen vogelgriep, meldt de WUR op haar site. "Een vaccin moet op de eerste plaats virusverspreiding voorkomen om uitbraken te stoppen. In het laboratorium kan vaccinatie verspreiding van het virus voorkomen, maar de praktijk is veel weerbarstiger doordat te weinig antistoffen worden aangemaakt."
Wat moet er sowieso gebeuren?
"Dat is vergelijkbaar met het stikstofdebat: je moet pluimveehouders uitkopen of laten verhuizen, zodat de dichtheid daalt en daarmee ook de kans op verspreiding van het virus."
Tot slot: cijfers en aanbevelingen
In het NPO Radio 1-programma Dr Kelder en Co sprak viroloog Thijs Kuiken zaterdagmiddag met presentator Jort Kelder over de crisis. Nederland heeft 100 miljoen stuks pluimvee, zei de viroloog. "Dat is zes keer zo veel als het Europese gemiddelde. In 1960 was er wereldwijd 5 miljard stuks pluimvee, nu 35 miljard."
Vogelgriep is volgens Kuiken 'een ongewenst product van de industrie'. "In zestig jaar tijd zijn er veertig mutaties van het vogelgriepvirus geweest. De variant die we nu kennen komt uit China en die zagen we in 1996 al. Als het alleen in jouw stal zit, kun je het uitroeien als je op tijd bent. Maar het virus is helaas overgesprongen op wilde vogels."
Kuiken en collega-zoönose-experts adviseerden de overheid anderhalf jaar geleden drie maatregelen te nemen: "Weer pluimveehouderijen uit waterrijke gebieden, zorg voor kleinere pluimveehouderijen en zorg voor een lagere pluimveedichtheid."
Zie ook: Ons dossier over de vogelgriep
