Achterhoek / Gelderse Vallei

Boeren lanceren stikstofplan, maar deskundigen zien er geen heil in

Johan Vollenbroek in gesprek met boeren die in juli 2020 naar zijn huis wilden rijden.
Johan Vollenbroek in gesprek met boeren die in juli 2020 naar zijn huis wilden rijden. © ANP
ARNHEM - Boerenactiegroep Farmers Defence Force (FDF) presenteerde begin deze week een plan waarmee Nederland uit de stikstofimpasse zou moeten komen. Deskundigen op het gebied van de stikstofproblematiek denken niet dat het plan kans van slagen heeft.
"Ik denk dat het goed is dat ze dit doen", reageert Jan Willem Erisman, hoogleraar Milieu en Duurzaamheid, ook wel bekend als 'de stikstofprofessor'. "Je blijft hiermee om de tafel, je blijft in gesprek met het kabinet om er samen uit te komen, in plaats van demonstraties organiseren." Erisman doelt dan vooral op de intentie, want het plan zelf lijkt volgens hem niet de oplossing en bovendien juridisch niet houdbaar.
Wat stelt FDF voor? Het belangrijkste uitgangspunt van het plan is het vervangen van de kritische depositiewaarde (KDW) voor de stikstofdepositiewaarde (SDW). Die kritische depositiewaarde wordt nu gehanteerd als norm voor de hoeveelheid stikstof die neerslaat in de natuur.
Boeren zetten al langere tijd vraagtekens bij de berekening van de waarde. Tijdens de presentatie van het rapport van Johan Remkes, begin deze maand, gaf Remkes aan dat die KDW niet heiligverklaard moest worden. Wat dan wel het uitgangspunt moet worden, daar is het kabinet nog over in gesprek met boerenvertegenwoordigers.

Alternatief voor berekening stikstofdepositie

Met het alternatief dat FDF voorstelt, de SDW, bedoelen ze alle neergeslagen uitstoot die op 1 juli 2015 opgeteld afkomstig was uit landbouw, mobiliteit, industrie, bouw en overige. Dat moet volgens FDF de norm zijn die nooit meer zou mogen stijgen. Vervolgens sturen ze vooral aan op emissiereductie door natuurlijke afname en boeren die vrijwillig stoppen of zich vrijwillig laten opkopen door de overheid.
"Zowel ecologisch als juridisch gezien is het een rammelkast", reageert de Nijmeegse Johan Vollenbroek van Mobilisation for the Environment (MOB). Hij zwengelde de hele stikstofdiscussie in 2019 aan met zijn gang naar de Raad van State. "Het lijkt wel een wensenlijstje van wat boeren onder elkaar hebben geplakt." Hij is niet te spreken over het plan, waar volgens hem 'geen van de problemen van de vee-industrie met betrekking tot klimaat, biodiversiteit, stikstof en water- en bodemkwaliteit in worden opgelost'.
Erisman ziet inhoudelijk ook geen toekomst in dit voorstel. "Het natuurlijk verloop in alle sectoren, dat is natuurlijk heel goed, alleen je weet niet hoeveel dat is en je kan het ook niet garanderen. En de Raad van State heeft in de uitspraak gezegd dat de stikstofuitstoot naar beneden moet om de natuurkwaliteit te garanderen. Dat moet bewezen zijn, dat het gegarandeerd naar beneden gaat voordat je die vergunningen kan verlenen. Daar zit de crux."
Een rommeltje, niet serieus te nemen
Vollenbroek ziet het voorstel vooral als een intermezzo en een poging om tijd te rekken. "Het is absoluut niet constructief. Een rommeltje, en niet serieus te nemen." Ondanks de inhoudelijke bezwaren van Erisman is hij juist blij dat ze zelf met een voorstel komen. "Dat is geweldig, dat je zo in gesprek blijft." Maar, zo voegt hij toe, "Uiteindelijk is die KDW wel richtinggevend voor de kwaliteit van natuurgebieden, daar zou je wel naartoe moeten."