Maaike en Karin staan mensen met geldzorgen bij: 'De schaamte is vaak groot'

Maaike staat inwoners van de wijk Oud-West in Nijmegen bij. "De meeste van mijn klanten hebben geldzorgen en schulden", legt ze uit in gesprek met Radio Gelderland-presentator Biem Buijs. "Bij veel mensen die tegen zulke problemen aanlopen, zit een stuk schaamte. Dat is denk ik ook de reden dat er een groep mensen is die we nu nog niet in beeld hebben - omdat ze het tot nu toe altijd wel gered hebben. Inmiddels beginnen ze het wel te voelen, maar ze zoeken nog geen hulp."

Haar collega Karin beaamt dat. "Hulp zoeken is de eerste, maar ook vaak de zwaarste stap. Tegen mijn klanten zeg ik altijd dat erkennen dat je een probleem hebt, de belangrijkste stap is. Een klant van mij drukte me, in aanloop naar dit interview, op het hart om te zeggen dat mensen niet bang moeten zijn om hulp te zoeken. Ga niet thuiszitten, was zijn advies. Het heeft hem heel veel moeite gekost naar mij toe te komen."

Wie eenmaal heeft aangeklopt bij de financieel coaches, kan hulp op allerhande gebied verwachten. Maaike en Karin nemen met hun klanten bijvoorbeeld door of die wel echt al het geld binnenkrijgen waarop ze recht hebben. "Kloppen de toeslagen? Zijn er eventueel regelingen van de gemeente waarop mensen recht hebben? Daarnaast kijken we naar de uitgaven. We kennen onszelf vaak goed en dénken dat we goed zijn met geld, maar als we heel kritisch kijken naar onze eigen uitgaven, dan kunnen we wel eens denken: hmm, wil ik daar echt zo veel geld aan uitgeven?", zegt Karin.

Hoewel Maaike en Karin al veel Gelderlanders helpen, is de echte groep armen waarschijnlijk een stuk groter. Het afgelopen jaar heeft meer mensen richting die groep gedreven, zegt Karin. Dat merkt ze aan het stijgend aantal aanmeldingen dat binnenkomt bij Bindkracht10, de sociaal werk-organisatie die hulp biedt bij geldzaken, opvoeding en ontmoeting. "We zitten met een enorme energiecrisis: iedereen moet verschrikkelijk veel betalen voor z'n energie, tenzij je een vast contract hebt dat nog niet afgelopen is. Daarnaast zijn boodschappen tig keer duurder geworden, dat merken we allemaal", zegt ze.

De twee financieel coaches doen, naast directe hulp richting Nijmegenaren, ook aan vroegsignalering. Karin: "Wij krijgen maandelijks lijsten toegestuurd van woningbouwverenigingen, energieleveranciers, zorgverzekeraars en het waterbedrijf. Daarop zien we of er sprake is van een betalingsachterstand. Als er gevallen bij zijn waarvan wij denken "daar moeten we echt naartoe", dan proberen we met die mensen in contact te komen. Lukt dat niet per brief, e-mail of SMS, dan gaan we bij ze langs."

Maaike: "Soms merken we dan dat mensen de verwarming niet meer aanzetten. Ze durven het niet. Dat is super schrijnend om te zien. Het is niet verstandig, want door de verwarming uit te laten krijg je andere problemen. We raden mensen dan aan om het termijnbedrag te betalen wat ze voorheen ook betaalden en konden missen. Met een laag inkomen kun je geen 400 of 500 euro per maand aan energie besteden, dat gaat gewoon niet. Dat is het onmogelijke vragen. Maar betaal dan wat je wel kunt missen, want anders stel je het probleem uit."

Voor wie graag wil besparen, maar niet goed weet hóe, hebben Maaike en Karin tips. "Ga eens kijken naar je rekeningafschriften", raadt Maaike aan. "Doe dat een maand, of twee maanden. Kijk naar wat je uitgeeft, en dan zie je ineens bedrijfskantine, bedrijfskantine, bedrijfskantine. Als je dat bij elkaar optelt, word je je ervan bewust wat je uitgeeft en kun je je afvragen of je dat wel wil."

Karin vult aan: "Het Nibud heeft een fantastische website, die je helpt een overzicht te maken wat jou inzicht geeft: wat vind ik dat er uit mag gaan en wat gaat er daadwerkelijk uit?"

De financieel coaches stuiten in de praktijk wel eens op onnodige uitgaven bij mensen. "Loterijen", noemt Maaike als voorbeeld. "Die zie ik best voorbijkomen. En ik begrijp het wel, want de loterij winnen is een manier om jezelf uit de penarie te trekken. Zo wordt het ook wel ingezet. Als je die ene keer wint, kun je je schulden aflossen zonder een moeilijk traject in te gaan. Maar eigenlijk houden we onszelf voor de gek. Je bent er altijd meer aan kwijt dan je ermee zult verdienen."