Gelderse Vallei

Misbruik in de jeugdzorg: deze weg legt een slachtoffer af om gehoord te worden

Misbruik in de jeugdzorg: deze weg legt een slachtoffer af om gehoord te worden
Misbruik in de jeugdzorg: deze weg legt een slachtoffer af om gehoord te worden © Omroep Gelderland
Tientallen oud-pleegkinderen uit jeugddorp De Glind zeggen dat zij slachtoffer zijn van lichamelijke, geestelijke of seksuele mishandeling, zo bleek vorige week uit onderzoek van Omroep Gelderland. Er zijn allerlei regels die ervoor moeten zorgen dat meldingen serieus worden opgepakt, maar gebeurt dat ook?
Het melden van fysiek geweld of seksueel misbruik is moeilijk voor veel slachtoffers. Je verwacht dat daarna alles in werking wordt gezet, zodat het nooit meer gebeurt. Slachtoffers in De Glind kwamen echter bedrogen uit: ze trokken soms tevergeefs aan bel bij de directie van De Glind.
Signalen bleven vaak binnenskamers en van aangifte kwam het niet. Ook was er niemand bij wie ze terecht konden. Jarenlang voelden veel slachtoffers van misbruik in De Glind zich niet gehoord. Waar kan je nu terecht en gaat het nu beter?

Vertrouwenspersoon

Dat 'jeugdzorgkinderen' vaak niet werden gehoord of geloofd, was ook een belangrijke conclusie van Commissie de Winter: een grootschalig onderzoek naar geweld in de jeugdzorg uit 2019.
Inmiddels moet iedere jeugdzorginstelling verplicht een vertrouwenspersoon hebben. Dat is geregeld via het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ). Een kind met een melding kan daar naartoe.
Maar er is ook kritiek: de vertrouwenspersoon komt namelijk maar vier keer per jaar langs. Dat maakt het opbouwen van een vertrouwensband met een kind soms lastig, geeft de organisatie zelf ook toe.

Inspectie

Misbruik of geweld in de jeugdzorg moet verplicht gemeld worden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Dat zou dan ook de volgende halte zijn voor een slachtoffer.
Opvallend is dat de IGJ daarna de instelling zelf vaak vraagt om onderzoek te doen. De IGJ doet niet aan waarheidsvinding: ze gaan dus niet op zoek naar wie gelijk heeft of wat er precies is gebeurd. Volgens veel slachtoffers is de inspectie niet daadkrachtig genoeg om meldingen serieus op te pakken.

Niet voorop gesteld

"Wat je in de praktijk ziet, is dat cliënten niet voorop worden gesteld," zegt bijzonder hoogleraar jeugdzorg Annemiek Harder. "Dat is schrijnend, zeker omdat we het over een doelgroep hebben die al te vaak niet erkend wordt. In praktijk zorgt melden niet altijd voor verandering. Dat vind ik heel zorgelijk."
Er zijn in Nederland veel organisaties die advies, hulp of ondersteuning bieden aan slachtoffers van geweld in de jeugdzorg, maar daar blijft het ook bij. Dat zou eigenlijk anders moeten, volgens Harder. "Je wilt graag iemand die daadwerkelijk toezicht houdt. Dan hoeven er niet allerlei dingen omheen georganiseerd te worden."

Aangifte

Hoeveel loketten je ook passeert, als je verandering wilt afdwingen, blijft aangifte doen de enige optie, zegt Toine Lagro van de Gelderse afdeling van het Centrum Seksueel Geweld.
Het gaat om aangifte en niet om slechts een melding. "Anders heeft het geen juridische basis." Zonder aangifte sta je dus niet sterk. "Via een aangifte krijg je een proces en een advocaat die je daarbij helpt. Je kan bijna niet anders als je wilt doorpakken."
Probleem bij seksueel misbruik is dat er vaak jaren later geen bewijs is. Ook zijn zaken soms verjaard. Sinds 2013 kan een zedenzaak niet meer verjaren, maar voor veel slachtoffers uit jeugddorp De Glind die wij spreken is dit de reden dat ze bijvoorbeeld geen aangifte meer kunnen doen.
Wil jij je verhaal doen? Mail naar inhetvizier@gld.nl
Bekijk hier deel 1 van In het vizier van de Jager over vermeende misstanden in De Glind
Bekijk hier deel 2 van In het vizier van de Jager over meende misstanden in De Glind