Achterhoek

Kerken in de Achterhoek lopen leeg: dit gebeurt er mee

VRAGENDER - Steeds meer kerken in de Achterhoek krijgen een andere invulling, omdat kerken leeglopen en aan de zondagse eredienst worden onttrokken. Maar over die nieuwe invulling van de kerk worstelen veel dorpen en lopen de meningen nogal uiteen. Daarom wordt het per kerkgebouw weer anders aangepakt.
Zo worden in de Sint Antonius van Paduakerk in Vragender op dit moment negen woningen gerealiseerd, die over een half jaar klaar moeten zijn. “Het zijn geen appartementen, maar echt woningen met een tuintje erbij”, vertelt Werner Hegeman als één van de initiatiefnemers. “Negen hagelnieuwe woningen, maar wel in een oud gebouw.”
Hoewel de kerk grondig is verbouwd, worden veel materialen weer hergebruikt. “De knielbanken komen bijvoorbeeld terug als lambrisering in de centrale hal”, zegt Hegeman. “ Ook de glas-in-lood ramen, wijwaterbakjes en de mozaïeken van kunstenaar Joop Kruip zijn in stand gelaten. En elke woning krijgt straks een kerkbank, die de nieuwe bewoners zelf een plek mogen geven.”

'In een klein dorp moet worden gebouwd'

Het idee voor het woningbouwproject ‘Wonen onder de toren’ ontstond een aantal jaren geleden, toen de kerk aan de eredienst werd onttrokken. “We hebben met een aantal mensen de koppen bij elkaar gestoken en gekeken of we met een woningbouwplan wat kunnen betekenen voor het dorp”, zegt Jan van de Wolfshaar als mede initiatiefnemer.
“Er was eigenlijk weinig weerstand, want iedereen ziet dat de behoefte aan woningen groot is.” Door de nieuwe woningen in de kerk blijft de leefbaarheid in het dorp op peil. “Wanneer er in een dorp niet meer wordt gebouwd, dan vertrekt de jeugd”, zegt Van de Wolfshaar. “Dat heeft ook weer gevolgen voor de basisschool en het verenigingsleven.”

Kerk wordt multifunctioneel gebruikt

Ook in Meddo zijn er plannen om de Sint Johannes de Doperkerk in de toekomst anders in te gaan vullen. Niet met woningen, want christelijk ondernemer Wim Annen heeft hele andere plannen met het kerkgebouw. “Samen met de inwoners van Meddo zijn we tot het idee gekomen om de kerk een sociaal maatschappelijke functie te geven”, zegt Annen. “De kerkbanken gaan eruit en het gebouw wordt multifunctioneel ingezet.”
Zo moet de kerk straks plek bieden aan kunstexposities, rouw en trouwdiensten of repetities van een zangkoor. “Ik heb wel als voorwaarde gesteld dat er geen onchristelijke dingen in de kerk mogen gebeuren”, zegt Annen.

Twintig à dertig jaar wachten

De Drentenaar kocht eerder al de Baptistenkerk in Doetinchem en heeft nog meer leegstaande kerken in de Achterhoek op het oog. “Ik vind het echt jammer dat kerken ingezet worden als winkel, restaurant of woning”, zegt Annen. “Ik geloof dat over twintig of dertig jaar er weer grote behoefte zal zijn aan kerkgebouwen."
Annen ziet het bezoeken van een kerkdienst als een cyclus. Het geloof is niet weg, ook al loopt de kerkgang terug. Alleen de drempel om een kerk te bezoeken moet verder omlaag”, aldus Annen. Daarover wil de 74-jarige ondernemer graag meedenken. “Ik hoef een kerk niet per se te kopen, maar wil een gemeente of dorpsgemeenschap graag helpen met ideeën. Ik wil de kerken graag bewaren”, aldus Annen.