Gelderse Vallei

Tientallen klachten over misbruik en mishandeling in jeugddorp De Glind

Jeugddorp De Glind.
Jeugddorp De Glind. © ANP
DE GLIND - Meerdere oud-pleegkinderen die in Jeugddorp De Glind woonden, zeggen lichamelijk of geestelijk te zijn mishandeld. Enkelen vertellen over seksueel misbruik. Terwijl sommige verhalen bekend waren bij de directie van De Glind, werd zelden aangifte gedaan. Dat blijkt uit onderzoek van Omroep Gelderland.
We spraken met meer dan veertig oud-pleegkinderen, van wie 29 zeggen fysieke- of geestelijke mishandeling te hebben meegemaakt in een pleeggezin in De Glind. Zes oud-pleegkinderen vertellen seksueel te zijn misbruikt. Daarnaast zijn er diverse andere slachtofferverhalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij ons bekend.
De meeste oud-pleegkinderen die hun verhaal deden woonden tussen 1984 en 2000 in De Glind, maar ook recent zijn klachten bekend. Soms werden pleegouders op non-actief gezet of overgeplaatst. Zelden leidden de meldingen bij de directie tot aangifte. Daardoor konden vermeende daders jarenlang actief blijven in de jeugd- en pleegzorg.

Gesloten systeem

In De Glind, een dorp vlak bij Barneveld, is plek voor 120 uithuisgeplaatste kinderen die worden opgevangen in onder meer gezinshuizen. Het dorp wordt bejubeld om zijn aanpak. Het bestaat ruim honderd jaar met de intentie om pleegkinderen een zo normaal mogelijke jeugd te geven binnen een veilige, grotendeels gereformeerde dorpsgemeenschap.
De oud-pleegkinderen met wie Omroep Gelderland sprak, schetsen echter een ander beeld. Sommigen spreken van een gesloten systeem dat vermeende daders de hand boven het hoofd hield. Ze spreken van een ons-kent-ons cultuur waarin je niemand kon vertrouwen: men zat zondags in dezelfde kerk, doordeweeks op dezelfde school en in vrije tijd op dezelfde verjaardagen. Veel oud-pleegkinderen voelden zich onveilig en vooral ongehoord.

'Te hardhandig'

Zo vertellen drie pleegkinderen onafhankelijk van elkaar over de lichamelijke mishandeling achter de voordeur. Eén vertelt: "Mijn pleegzusje kwam te laat thuis. De pleegvader sloeg haar zo hard dat ze over de bank met haar hoofd tegen de tafel viel. Jongens trapte hij letterlijk naar boven." Volgens de pleegkinderen is dit gemeld bij het hoofdkantoor. Het pleeggezin is vertrokken, maar de pleegvader werkt nog altijd als Jeugdbeschermer.
In een ander pleeggezin waren eind jaren negentig vier meldingen van seksueel misbruik bekend, waarna De Glind het gezin op non-actief zette. Ook waren er signalen van fysiek geweld bekend bij de directie. Aangifte werd niet gedaan. De pleegvader werd later docent en vertrouwenspersoon op een scholengemeenschap.
Over een derde pleegvader waren meerdere signalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag bekend. Een maatschappelijk werker bevestigt dat de pleegvader tijdens teamoverleg ook ‘diverse keren is aangesproken op te hardhandig ingrijpen’. Toch mocht hij aanblijven als pleegouder. Tegen hem is voor zover bekend geen aangifte gedaan. Hij werkt nu als therapeut en geeft gezinstherapie.

'Tot bloedens toe'

In een vierde huis vertellen meerdere oud-pleegkinderen over het vermeende schrikbewind dat de pleegouder hanteerde. "Als je op je tenen liep, liep je nog te hard. De kleintjes moesten soms uren aan tafel zitten met hun armen over elkaar tot ze naar bed gingen. Dan hadden ze blijkbaar iets verkeerd gedaan."
Een oud-medewerker bevestigt hun verhaal. "Een jongen van vijf had in zijn broek gepoept. Hij moest het zelf schoonmaken in een sopje aan het eind van een lange, donkere gang. Hij was bang. Ik mocht hem niet helpen. Mijn dienst zat erop, ik moest langs hem heenlopen om weg te gaan. Schrijnend." Het was haar eerste baan. "Ik was niet bij machte het te keren. Het enige dat ik kon doen was weggaan."
In een vijfde pleeggezin sloeg de pleegvader volgens een oud-pleegkind eens 'tot bloedens toe'. Ook een ander oud-pleegkind zou in dit huishouden zijn mishandeld. Daarover is een officiële klacht ingediend, maar die is naar verluidt door de klachtencommissie ongegrond verklaard. De pleegvader werkte later als leidinggevende bij Pluryn.

Niet geloofd

Oud-pleegkinderen vertellen dat hun klachten vaak niet geloofd werden. Ook voelden veel pleegkinderen zich tweederangsburger: ‘eigen’ (biologische) kinderen mochten naar de ‘eigen kinderen school’, terwijl pleegkinderen consequent naar speciaal onderwijs moesten.

Wederhoor

De vijf pleeggezinnen die worden beschuldigd van fysieke- en geestelijke mishandeling of seksueel misbruik, zijn benaderd voor wederhoor.
  • Pleeggezin één zegt altijd 'met veel plezier op de Glind gewerkt' te hebben en altijd 'een goede, open werkrelatie' te hebben gehad. Zij verwijzen verder naar De Glind.
  • Pleegvader twee reageert: "Na de beschuldigingen is er een intern onderzoek geweest waar ook beschuldigingen naar voren kwamen van fysieke mishandeling. Ik herken mij daar niet in."
  • De derde pleegvader, waarover signalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en fysiek geweld bekend waren bij De Glind, wil niet inhoudelijk reageren.
  • De vierde pleegvader, die onder meer wordt beschuldigd van geestelijke mishandeling, noemt de aantijgingen 'absurd'.
  • De vijfde pleegvader zegt over de klachten: "Het heeft mij genoeg schade toegebracht. Ik wil niet reageren."

Reactie zorgaanbieder Pluryn

In een reactie op de vermeende misstanden zegt Pluryn, zorgaanbieder in De Glind, niet te weten wat zich heeft afgespeeld in de jaren negentig. "In de archieven van voorgaande organisaties vonden wij niets over misstanden in de jaren negentig. Een interne audit in 2019 gaf geen aanleiding tot verder onderzoek. Uiteraard zegt dit niets over wat er in het verleden daadwerkelijk heeft plaatsgevonden."
Pluryn zegt het te 'betreuren dat enkele oud-cliënten zich niet gehoord voelen'. De organisatie wil niet ingaan op individuele casuïstiek. Wel geeft het toe dat klachten in het verleden niet altijd goed zijn afgehandeld. Zo kwamen drie oud-cliënten in 2019 op het hoofdkantoor namens meerdere vermeende slachtoffers. Met die verhalen is te weinig gedaan. "We hebben geluisterd, maar de afgesproken acties nog onvoldoende opgepakt."
Pluryn wijst erop dat er over de jaren veel is veranderd in de gezinshuiszorg: gezinsouders gaan tegenwoordig door een strenge selectieprocedure, en één van beide gezinsouders moet een diploma hebben. Ook wordt de zedenpolitie bij signalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag al in een vroeg stadium betrokken.
In reactie op de tientallen verhalen van oud-pleegkinderen richt Pluryn een speciale plek in waar (oud-)cliënten en (oud-)gezinshuisouders laagdrempelig terechtkunnen met hun verhaal.
Bekijk hieronder een korte video:
Tientallen klachten over misbruik en mishandeling in jeugddorp De Glind
Vandaag verschijnen meerdere verhalen over jeugddorp De Glind op de website van Omroep Gelderland. Ook is een speciale aflevering te zien van In het Vizier van de Jager. Wil jij je verhaal doen? Mail dan naar inhetvizier@gld.nl