Na periode van 'rust' opnieuw zendmastbrand: vijf vragen en antwoorden

De allereerste brand was op 3 april 2020, in een zendmast in Beesd. Daarna was het tientallen keren raak in, waaronder in Rotterdam, Nuenen, Groningen, Dronten, Tilburg, Veldhoven, Spijkenisse, Amsterdam, Vlissingen, Almere, Den Haag en Maasbree.

Een zendmast in Rijswijk in de gemeente Buren werd in korte tijd drie keer in brand gestoken. Het Openbaar Ministerie (OM) onderzocht al die branden en kon een crimineel netwerk niet vaststellen. In totaal werden zes personen opgepakt, in leeftijd variërend van 23 tot 34 jaar. Onder de verdachten waren geen Gelderlanders.

Voor opzettelijke brandstichting geldt een maximale gevangenisstraf van 12 jaar. Als iemand in levensgevaar is gebracht is de straf 15 jaar. Bij een dodelijk slachtoffer kan een levenslange gevangenisstraf worden opgelegd. In de praktijk gebeurt dit bij zendmastbrandstichtingen niet.

Eind maart vorig jaar veroordeelde de rechter een inwoner van Roggel voor het in brand steken van een zendmast langs de A67 bij Maasbree. De Limburger was de eerste verdachte die voor de rechter moest verschijnen. De man kreeg een voorwaardelijke celstraf van een half jaar en een taakstraf van 240 uur, voor het in brand steken van die zendmast. Telecomproviders KPN en T-Mobile moest hij een schadevergoeding betalen.

Een half jaar later legde de rechter een 32-jarige man uit Veldhoven bij Eindhoven een gevangenisstraf van 270 dagen op, waarvan 232 dagen voorwaardelijk. Verder kreeg de man een taakstraf van 120 uur en moet hij ruim 41.000 euro betalen aan schadevergoeding. De man sloeg twee keer toe op één dag. Hij verklaarde dat hij bang is voor 5G-netwerken.

Brandstichting in zendmasten is geen specifiek delict, zegt de Nijmeegse strafrechtdeskundige Henny Sackers. "Er is wel een delict voor het onbruikbaar maken van onder andere elektrische werken, maar dat heeft relatief lage strafmaxima."

Het OM gebruikt, legt Sackers uit, meestal artikel 157 in het Wetboek van Strafrecht. "Het ‘gewone’ brandstichtingsdelict. In Nederland staan daar pittige straffen op, en die worden ook wel opgelegd, met hogere straffen naar mate de gevaarzetting groter is geweest. Dat laatste speelt een belangrijke rol bij het bepalen van de strafmaat." De rechter houdt, zegt Sackers, rekening met persoonlijke omstandigheden en kans op herhaling bij de verdachte.

Volgens het Agentschap Telecom beschikt Nederland over een 'uitstekende' digitale infrastructuur. Die bestaat onder meer uit glasvezel, internetkabels, straalverbindingen, satellieten en zendmasten. Samen maken ze dat we altijd en overal mobiel kunnen internetten, naar de calamiteitenzender op de radio kunnen luisteren en 112 kunnen bellen als er een noodsituatie is.

Direct nadat een zendmast is uitgevallen, wordt er altijd een tijdelijke installatie als vervanging neergezet. Zo blijft de omgeving bereikbaar. Het herstel kan namelijk weken duren. De schade per zendmast loopt in de honderdduizenden euro’s doordat kabels, installaties en antennes beschadigd zijn.

Politieagenten sturen via mobiele camera’s op de helm of pet beelden door naar de meldkamer. Die beelden kunnen worden gebruikt als bewijsmateriaal. Dat schrijft de vereniging van aanbieders van mobiele netwerken Monet op haar website.

Monet overlegt namens KPN, T-Mobile en Vodafone met overheden over de plaatsing van antennes. "Ambulances beschikken over technieken om gegevens van de patiënt zoals hartslag en bloedwaarden nog tijdens de rit via een mobiel netwerk door te kunnen sturen naar het ziekenhuis."

Een woordvoerder van Ambulancezorg Nederland zegt datinformatie over een patiënt 'aan boord' van een ambulance die onderweg is naar het ziekenhuis dan wel spoedeisende hulp (SEH) niet via de zendmasten gaat. De ambulances gebruiken een landelijk systeem voor digitale vooraankondiging naar de SEH's.