Gelderse Vallei

Waarom zij bij de Airborne-herdenking waren: 'De oorlog is dichtbij'

De luchtlandingen in Ede trokken ruim dertigduizend mensen.
De luchtlandingen in Ede trokken ruim dertigduizend mensen. © ANP
EDE - Iedereen heeft zijn eigen reden om de luchtlandingen boven de Ginkelse Heide met eigen ogen te zien. Voor de een is het laatste keer, een ander wil het verhaal doorgeven aan nieuwe generaties. Ook in Driel was een herdenking, onder meer met familie van generaal Sosabowski.
Voor Adriaan uit Hoofddorp had het bezoeken van de luchtlandingen een speciale betekenis. "Het is mijn laatste uitje, omdat ik ongeneeslijk ziek ben", zei hij. Hij en vrouw en kinderen waren naar de Ginkelse Heide gekomen dankzij Stichting Ambulance Wens en de gemeente Ede. "We maken herinneringen", aldus zijn vrouw.
Patiënt Adriaan en echtgenote.
Patiënt Adriaan en echtgenote. © Omroep Gelderland
De gemeente Ede zegt dat ruim dertigduizend mensen de luchtlandingen zagen vanaf de grond. Onder hen waren ook een vader en dochter uit Putten. De vader noemde Market Garden "een eerbetoon, een mooi evenement dat ons als landen verbindt. Oorlog kan dicht bij huis zijn, dat zien we nu ook in Oekraïne."
De bezoekers uit Putten.
De bezoekers uit Putten. © Omroep Gelderland

Herdenken met QR-code

Dat herdenken een nieuwe dimensie krijgt, legde Market Garden-kenner Arjan Ros uit aan presentator Erik van der Pol van Omroep Gelderland. "In Ede vertellen QR-codes op je mobiele telefoon het hele verhaal. Dat is een heel goede ontwikkeling. Op plekken waar speciale borden staan en waar belangrijke dingen zijn gebeurd, krijg je als inwoner van Ede of bezoeker steeds een indruk van wat hier allemaal is gebeurd."
Een parachutist met camera springt, de tekst gaat eronder verder.
Parachutist springt tijdens herdenking Market Garden
De dochter uit Putten was met haar vader, zei ze met een glimlach, uit vrije wil meegekomen. "Ik ben geïnteresseerd in geschiedenis. Ben me bewust van mijn vrijheid en wat dat gekost heeft. Ik heb ook kinderen en ik wil dit ook doorgeven aan hen."
Doorgeven van verhalen, ook een reden van Albert uit Ermelo om zijn dochter Fleur van 9 mee te nemen naar de luchtlandingen. "Ze vliegen zo hoog", sprak het meisje. "Heel cool."
Albert en Fleur.
Albert en Fleur. © Omroep Gelderland
Haar vader was er vroeger als kind ook. "Ik geef dit graag door aan een nieuwe generatie."

Herdenking in Driel

De herdenking in Driel.
De herdenking in Driel. © Omroep Gelderland
Zaterdagmiddag was ook de jaarlijkse herdenking op het Polenplein in Driel. Zonder Poolse veteranen die de Slag om Arnhem meemaakten, maar wel met inwoners van Driel die de operatie hebben meegemaakt.
Er waren bijna duizend bezoekers.
De kleindochter van Sosabowski en achterkleinzoon tijdens de herdenking.
De kleindochter van Sosabowski en achterkleinzoon tijdens de herdenking. © Omroep Gelderland
Elk jaar staat het dorp aan de Rijn stil bij de inzet van de 1e Poolse Parachutistenbrigade onder bevel van generaal Stanislaw Sosabowski tijdens Market Garden. (Achter)kleinkinderen van Sosabowski zaten op eerste rij. Er werden bloemen en kransen gelegd, samen met jeugdleden van voetbalclub RKSV Driel.
Sosabowski voerde de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade aan die tijdens Operatie Market Garden op 21 september 1944 bij Driel werden gedropt. Zijn manschappen moesten de in het nauw gebrachte Britten in Oosterbeek en Arnhem ondersteunen, maar de ongeveer duizend Poolse para's konden het tij niet keren.
De Britten schoven hen de schuld in de schoenen voor het mislukken van de Slag om Arnhem. In 2005 kregen de Polen eerherstel en werd de eenheid onderscheiden met de Militaire Willemsorde. Sosabowski kreeg in 2006 postuum de Bronzen Leeuw, een dapperheidsonderscheiding.
Leden van RKSV Driel bij de herdenking.
Leden van RKSV Driel bij de herdenking. © Omroep Gelderland
Sosabowski werd geboren in 1892 in Oekraïne en overleed in 1967 in Engeland. Het is zijn 130e geboortejaar. Dat werd in Driel gevierd met 130 tulpenbollen. "Het gaat niet om ons, maar om de veteranen", aldus de achterkleinzoon van de Poolse generaal. De kleindochter van Sosobowski zei enorm geroerd te zijn, "dat mijn grootvader hier zo veel aandacht krijgt".
Die aandacht is volstrekt logisch, vond de 88-jarige Els uit Arnhem. Ze komt elk jaar speciaal naar Driel vanwege de Polen. "Er was na de oorlog heel veel discussie over de Slag en dat de Polen de schuld kregen van het mislukken. Dat is onterecht en ik zal hier komen tot ik sterf om de Polen te eren die voor onze vrijheid gesneuveld zijn."
Zie ook: