Rivierengebied

Jip en Janneke zijn ook na 70 jaar nog mateloos populair

Een moeder leest haar kinderen voor uit Jip en Janneke.
Een moeder leest haar kinderen voor uit Jip en Janneke. © ANP
ZALTBOMMEL - Jip en Janneke bestaan deze dinsdag precies zeventig jaar. Op 13 september 1952 verscheen hun allereerste avontuur in Het Parool. En hoewel de twee iconische figuurtjes hun laatste avonturen al in de jaren zestig beleefden, worden ze nog steeds goed gelezen.
Lidewij Wijnhoven werkte elf jaar in De Nijmeegse Kinderboekwinkel en inmiddels alweer zes jaar op de locatie in Arnhem. In al die jaren zag ze talloze klanten bij de kassa komen met een boek van Jip en Janneke. "Ja, die verkopen we nog heel veel", lacht ze. "De meeste klanten kiezen inmiddels voor de grote verzamelbundel, en niet meer voor de losse delen. In die grote verzamelbundel staat immers toch alles."

Kolenboer aan de deur

Wijnhoven snapt heel goed waarom Jip en Janneke nog zo populair zijn. "Het leest ontzettend fijn voor", zegt ze. "Ik ken niemand die zo fijn kan schrijven als Annie M.G. Schmidt. De verhaaltjes zijn inmiddels natuurlijk verschrikkelijk ouderwets, want er komt nog een kolenboer aan de deur. En het is ongeëmancipeerd, want moeder is altijd thuis en vader is altijd aan het werk. Maar het is en blijft een echte klassieker."
Tekenares Fiep Westendorp (links) en schrijfster Annie M.G. Schmidt in 1990.
Tekenares Fiep Westendorp (links) en schrijfster Annie M.G. Schmidt in 1990. © ANP
Niet alleen de verhalen die Annie M.G. Schmidt bedacht, spraken tot de verbeelding. Ook de herkenbare tekeningen van Fiep Westendorp staan in het geheugen van velen gegrift. Ze werd ooit geboren in de binnenstad van Zaltbommel en in die plaats staat het Stadskasteel, waar haar nalatenschap met zorg wordt beheerd.
Westendorp maakte de tekeningen voor de vele Jip en Janneke-boeken voornamelijk in Amsterdam, zegt conservator Roland Gieles. "Daar had ze haar atelier, haar werkkamer. Veel stukken in haar werkkamer gebruikte ze in haar tekeningen. Een kast, een vitrinekastje en een haan van keramiek komen bijvoorbeeld terug in de tekeningen."

Opgegroeid in Zaltbommel

De bekende tekenares groeide op in Zaltbommel en ging er naar zowel de basis- als de middelbare school. Toen ze die kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog beide had afgerond, vertrok ze naar de academie in Den Bosch - en later die in Rotterdam.
Het standbeeld van Jip en Janneke aan de Waalkade in Zaltbommel.
Het standbeeld van Jip en Janneke aan de Waalkade in Zaltbommel. © Polleket via Wikimedia Commons
Conservator Gieles denkt dat de bundeling van krachten van Annie M.G. Schmidt en Westendorp Jip en Janneke tot zo'n doorslaand succes hebben gemaakt. "De verhalen zijn heel universeel: het gaat over spelende kinderen, de kinderlijke fantasie, ontmoetingen. Ze sloten erg aan bij de belevingswereld van kinderen en waren bedoeld voor kinderen om zélf te lezen, op de kinderpagina van Het Parool. De illustraties droegen daaraan bij."
Dat laatste beaamt Lidewij Wijnhoven van de Arnhemse Kinderboekwinkel. "De illustraties zijn prachtig. Je kunt de verhalen van Annie M.G. Schmidt niet losdenken van de tekeningen van Fiep Westendorp. Veel mensen hebben de neiging om als volwassenen een boek voor hun kind te kopen dat ze zelf nog kennen van vroeger. En dat komt mede door de mooie tekeningen."