Rivierengebied
Deze mysterieuze eik is misschien wel de 'boom van het jaar'
13 september 2022, 15:33 • 3 minuten leestijd
OVERASSELT - Er staan veel bomen in Gelderland, maar er is er maar één genomineerd voor de 'Boom van het jaar'-verkiezing. Dat is de koortsboom in de bossen van Overasselt. Wat maakt juist deze woudreus zo bijzonder?
De koortsboom is een zomereik bij de ruïne van de Sint-Walrickkapel. De boom uit 1903 is de enige nog bekende koortsboom in Nederland. Van dit soort bomen wordt gezegd dat ze ziekten als koorts kunnen genezen. Dat wordt gedaan door een stuk stof aan de boom vast te knopen. Niet zomaar een stofje, maar een lap of doek dat in aanraking is geweest met een zieke patiënt. Het idee is dan dat de boom de ziekmakende stof opneemt en dus de ziekte overneemt.
Mondkapjes in de boom
Anno 2022 worden dit soort verhalen afgedaan als bijgeloof. Toch hangen er nog steeds doeken en lapjes in de boom. Tijdens de coronacrisis hingen er zelfs mondkapjes. Nog altijd zoeken mensen dus troost en hulp op deze plek. Het gaat alleen niet gepaard met de oorspronkelijke rituelen. Die gingen zo:
- Niemand mocht het zien, dus gebeurde het vaak 's nachts
- Na het ophangen, mag er niet meer naar de boom omgekeken worden
- Er werd een specifieke spreuk uitgesproken: "Olde marolde, ik hebbe de kolde, ik hebbe ze noe, ik geven ze oe. Ik bind ze hier neer, ik krieg ze niet weer."
Maar wie nog bereid is de magie van de boom te testen, houdt zich vaak niet meer aan deze regels. Bovendien worden de meeste lappen in een kleinere boom naast de oude eik gehangen. De takken van de oude koortsboom zitten te hoog.
Bedevaartsoord voor zieken
Er zijn veel legenden over de boom. Zo zou er ooit een heidense rover met de naam Walrick in de bossen hebben gewoond. Hij had een zieke dochter en vroeg ten einde raad de hulp van de Engelse monnik Willibrord. Hij adviseerde Walrick een haarband van zijn dochter in de koortsboom hangen. De dochter genas en samen bekeerden ze zich tot het christendom. Tot grote weerzin van de andere heidenen. Zij vermoorden vader en dochter en begroeven hen in het bos. Sindsdien is hun graf een bedevaartsoord voor zieken. Later zou Karel de Grote op die plek een kapel hebben laten bouwen ter ere van Walrick en Willibrord.
Een ander verhaal is dat er een kluizenaar met de naam Walaricus in de bossen leefde en dat hij de zieke dochter van een heidense roverhoofdman genas door een haarband in de boom te hangen.
Dat zijn de legendes, maar waarschijnlijker is dat de kapel gewijd is aan de Franse heilige Saint Valéry, Sint Walrick in het Nederlands. Dit is de beschermheilige van zieken.
Stemmen
Het is nog tot 17 oktober mogelijk om op de boom te stemmen. Dat kan hier. Al is het de vraag of de koortsboom de genomineerde boom uit het Utrechtse Amelisweerd nog gaat inhalen.
Het SBNL Natuurfonds houdt ieder jaar deze verkiezing om de verhalen achter Nederlandse bomen in de schijnwerper te zetten. Een vakjury kiest op basis van inzendingen welke bomen genomineerd worden tot Boom van het jaar.
