De oudste boom van ons land staat misschien toch niet in Gelderland

Al eeuwen staat ze daar: de eik. Vlak bij Kasteel Doornenburg. En ja, ze is vrouwelijk, vinden ze op het kasteel. 'De Alwetende', noemen ze haar. En dat ze iets minder oud is dan de naam de 'Duizendjarige eik' doet vermoeden, komt ook niet als een verrassing voor kasteelmanager Maaike Kool: "Dat wisten we ook al wel dat ze geen duizend was, maar een beetje jonger."

Deskundigen hebben de boom onderzocht. "Dat was niet al te gemakkelijk, want onze eik heeft een holle bast, die is uitgehold. Dus qua jaarringen werd dat lastig. Maar dan komen we toch uit op inderdaad 600 jaar. Maar daar zitten altijd marges in. We weten het nooit tot op het jaar nauwkeurig."

Die leeftijd was lang goed genoeg om voorzichtig aanspraak te mogen maken op de titel van 'oudste boom van Nederland'. Maar daar komt nu wellicht een eind aan. Boswachter Joris Hellevoort komt in een nieuw boek tot de conclusie dat een eik in het Noord-Brabantse Den Hout al in 1250 geplant moet zijn.

Toch mag die ontdekking de pret niet drukken in Doornenburg, zegt Kool: "Ik ben geen eikenspecialist, maar onze eik is wel bijzonder. Want zij stond in het verleden met een heleboel eiken rondom ons kasteel. Het was veel meer een eikenbos. En dat hout werd gebruikt voor productie. Onze eik is indertijd niet gesneuveld, omdat ie gespleten zou zijn. Die had een gespleten kroon, dat kun je nu nog zien. Waardoor zij niet geschikt was voor planken en allerlei bouwmateriaal. Dat is het verhaal."

"Wij denken dat die eik alles weet", verklaart Kool de naam 'De Alwetende' voor de eik: "We hebben van de eik ook de alwetende verteller gemaakt in onze buiten-audiotour, omdat die eik alles heeft kunnen zien zo wat er rondom dat kasteel in al die jaren is gebeurd. Ze heeft natuurlijk al die bewoners op de Doornenburg zien komen en gaan. Het kasteel stond er al, voordat de eik kwam. Maar vervolgens heeft die eik wel gezien wat er werd uitgebreid, wat er werd bijgebouwd. Hier weer een torentje. Daar kwam een dakje."

De eik speelt volgens Kool al eeuwen een belangrijke rol in het dorp en bij de bewoners van het kasteel. "Al die bewoners hebben waarschijnlijk onder die takken geschuild. Er werd ook wel rechtspraak gepleegd onder haar takken. Dus die eik had echt wel een hele sociale functie. Ze werd ook wel de uiverboom genoemd in Doornenburg. De uiver, de ooievaar, legt daar de kindjes in."

De boom kent in ieder geval een bewogen geschiedenis: "Ze heeft heel wat meegemaakt. Die holle bast is ook niet voor niets. De eik is geteisterd door storm, en blikseminslag en brandstichting en schimmel en rot. En noem het allemaal maar op."

Kool is ook bewonderend als ze over de eik spreekt: "Als ze dan niet de oudste is, dan is ze misschien toch wel de stoerste."