Hakenkruis langs A1 mag niet, maar wel thuis of in museum

"Laat ik het heel helder zeggen: in dit geval is het ophangen van deze vlag hoe dan ook strafbaar", zegt hoogleraar Strafrecht Henny Sackers tegen Omroep Gelderland. "Het is een uiting van het nationaalsocialisme en dat wordt volgens het Wetboek van Strafrecht gezien als discriminerend." Het valt volgens Sackers onder artikel 137c. Daarin staat ook dat iemand tot een jaar celstraf en een geldboete van 9000 euro kan krijgen.

Maar dat kan nog hoger worden. "Als er een verdachte wordt aangehouden, zal het Openbaar Ministerie en daarna de rechter ook kijken naar wat voor persoon dit gedaan heeft. Was het een domme, ondoordachte actie door iemand die nog nooit eerder zoiets heeft gedaan? Of is het een veelpleger? De straf wordt daarop aangepast." En dan kan het snel gaan, want de straffen verdubbelen dan: tot twee jaar cel en 22.500 euro boete.

Toch zijn symbolen van nationaalsocialisme niet altijd strafbaar. Zo is bijvoorbeeld de zichtbaarheid cruciaal om te bepalen of het gebruik strafbaar is. Een hakenkruis of SS-teken in het openbaar dragen bij een demonstratie, mag niet. En in het verleden zijn daar ook mensen voor veroordeeld. Maar een afbeelding van een hakenkruis in een kamer in je huis ophangen weer wel.

Alhoewel, dit jaar kreeg een man van de politierechter nog een boete voor een zelfgemaakte klok met een hakenkruis die vanaf de straat te zien was door het trapgat. Dat de klok met het hakenkruis zichtbaar was, maakte het strafbaar. Dat iemand de klok kon zien en dus aangifte had gedaan, was voldoende. Bovendien vond de rechter het niet geloofwaardig dat de man ter verdediging zei dat hij een verzamelaar was en niet besefte dat de klok in het zicht hing.

Voor educatief, museaal of verzamelingsdoeleinden mogen mensen wel nazi-spullen kopen en verkopen. Een museum over de Tweede Wereldoorlog overtreedt dus niet de wet als er tentoonstellingen zijn met oude voorwerpen van de SS of vlaggen van nazi-Duitsland. Dan kunnen mensen er immers wat van leren en is het niet bedoeld om het gedachtegoed te promoten. En beurzen waarop dit soort voorwerpen te koop zijn, zijn ook niet in overtreding. Hoewel ze niet onomstreden zijn.

Het CIDI en Centraal Joods Orgaan deden vorig jaar nog aangifte tegen zo'n beurs waar volgens tv-programma Kassa ruim de helft van de spullen gerelateerd was aan nazi-Duitsland. Zij vinden dat dit soort beurzen nazi-gedachtegoed verheerlijken. Volgens de minister destijds moet "van geval tot geval beoordeeld worden" of de verkoop strafbaar is. Het bij voorbaat verbieden van zulke beurzen of online sites is niet mogelijk.