Het Achterhoekse platteland gaat er heel anders uitzien, dit is waarom

In de verte klinken vogels, maar dichtbij hoor je tikkende geluiden. "Het graan is aan het rijpen", zegt Jan Steverink uit Silvolde. Op zijn akkers zie je amper maïs en gras staan. "Nee ik heb van alles", vertelt hij. Terwijl we langs de velden lopen legt hij uit welke gewassen er staan. "Dit zijn de witte bonen, zomer koolzaad, rogge, haver, huttentut, rode emmer en zwarte emmer." Jan raakt er niet over uitgesproken. Hij is een pionier als het gaat om het telen en oogsten van deze gewassen.

Begin deze eeuw begint Jan met het telen van tarwes die hij aan zijn vleeskalkoenen voert. Hij denkt erover na om baktarwes te gaan telen. "Maar toen sprak ik met een aantal oudere telers uit de buurt en die vertelden mij dat dat niet mogelijk was, omdat het klimaat in Nederland niet goed was."

Jan is wat eigenwijs en spreekt op een gegeven moment een boer uit Emmerich: "Die man had akkers vol tarwe en toen ik dat zag dacht ik: wat daar een paar kilometer verderop in Duitsland kan, dat kan hier ook!" En dus begint Jan in 2006 met het telen van diverse bakwaardige tarwes. "Dat gaat met vallen en opstaan, want ik moet kijken wat er werkt en wat niet."

De afgelopen tientallen jaren hebben boeren zich gericht op groei en efficiëntie. "Je ziet dat de Nederlandse boeren hier heel goed in zijn. Wij weten precies wat producten doen en hoe een zo hoog mogelijke opbrengst kan worden gegenereerd", legt Wijnand Sukkel van de WUR uit. "Maar de sector heeft nu met zoveel verschillende grote problemen te kampen, dat dit niet houdbaar is."

Volgens Sukkel is er een nieuwe trend begonnen: de monocultuur maakt plaats voor een diversiteit aan gewassen.

Gedwongen door onder andere de stikstofcrisis moet het anders. "Maar ook met de biodiversiteit gaat het niet goed. En wat denk je van de klimaatverandering?" Steverink ondervindt dat laatste in de Achterhoek ook. "Je ziet dat het klimaat in Nederland aan het veranderen is: het wordt warmer en droger. Dat betekent dat het voor dit soort gewassen interessanter wordt."

Sojabonen, koolzaad, pompoenpitten, mosterdzaad. Het klink allemaal interessant, maar wat kun je er als gewone thuiskok mee? De Achterhoeker is over het algemeen verknocht aan zijn avondmaal met aardappelen, groente en vlees.

"Ook met de nieuwe gewassen is heel veel lekkers te maken", zegt Anouk Klomps uit Gendringen. Ze is eerder dit jaar gestart met haar eigen bedrijfje Royal Onions en maakt gerechten met producten uit de streek.

Speciaal voor Omroep Gelderland kookt ze met de bonen van Jan Steverink uit Silvolde en de geroosterde pompoenpittenolie van Gert Smits uit de Heurne een gerecht dat anders is dan anders, maar toch écht Achterhoeks: Bonenspread van de 'Slaege' en een dressing van karamel met geroosterde pompoenpittenolie.

Zelf aan de slag? Hierbij de twee recepten van Anouk.

Maïs, gras en aardappelen inruilen voor bonen, pompoenen of koolzaad. Niet iedere agrariër zal er warm van worden. Toch moeten ze hier volgens Sukkel wel naartoe werken. "Ik denk dat het niet meer anders kan", benadrukt hij. "Maar", voegt hij eraan toe, "dat is niet makkelijk en we moeten hier als maatschappij samen mee aan de slag. We kunnen dit niet alleen op het bordje van de boeren leggen." Hij raadt de boeren aan om eerst te gaan experimenteren.

Steverink heeft die periode ook nog steeds niet achter zich liggen. Ook hij experimenteert nog steeds. "Maar ik denk wel dat over een paar jaar veel meer Achterhoekse boeren andere gewassen telen."

Zie ook: Kan bier en brood van Achterhoekse bodem rendabel worden?