Liemers

Toezicht bij recreatieplas om verdrinking te voorkomen? 'Financieel niet haalbaar'

Bij zwemplas de Breuly in Zevenaar ging het vorige week bijna mis.
Bij zwemplas de Breuly in Zevenaar ging het vorige week bijna mis. © Omroep Gelderland
ZEVENAAR - Mensen die toezicht houden bij zwemplassen: het klinkt als een goed idee, maar is vaak niet haalbaar. Terwijl meer toezicht wél nodig is, als het aan Bernard Korte van het Nederlands Instituut Veiligheid Zwemlocaties (NIVZ) ligt. "Het is te gek voor woorden dat we accepteren dat mensen overlijden aan verdrinking."
De Breuly, de zwemplas in Zevenaar waar het vorige week bijna misging, was tot 2008 een zwemlocatie met toezicht. "In 1952 opende de gemeente een natuurzwembad. Daar kregen kinderen toen ook zwemles", vertelt Roel Brocx van stichting Vrienden van de Breuly. Maar in 2008 trok de gemeente de stekker eruit. "Het was te duur. Dus de kleedhokjes en het toezicht verdwenen."
Een woordvoerder van de gemeente Zevenaar bevestigt dat er geen toezicht is. "Dit staat ook aangegeven op het bord van de provincie bij de Breuly", legt ze uit. "Vanuit de boa's is er alleen toezicht op zaken die te maken hebben met de openbare orde en de veiligheid. Denk bijvoorbeeld aan afval- en parkeeroverlast."

Veilig zwemmen

Toch bleven er mensen zwemmen. "In 2016 staken vijf verenigingen daarom de koppen bij elkaar om de boel op te knappen", aldus Brocx. "Het gebied was verwaarloosd, maar met elkaar zorgden we dat er weer veilig gezwommen kon worden." Maar hoe zorg je echt voor zwemveiligheid?
Mensen moeten meer besef krijgen van de kans op verdrinking
Volgens Bernard Korte, directeur bij het NIVZ, gaat het om inspelen op de risico’s. Dan zijn er vier stappen om verdrinkingen te voorkomen. "Mensen moeten ten eerste meer besef krijgen van de kans op verdrinking. Daarnaast kan de toegang en de zonnering van het zwemwater verbeterd worden, bijvoorbeeld met ballenlijnen of een steiger met een trappetje." Stap drie is beter toezicht en als vierde zijn dan ook nog redders nodig die kunnen handelen als het dan toch nog misgaat. "Dan heb je het plaatje compleet."

Gebrek aan toezicht

Bij de Breuly hebben ze een ballenlijn, die aangeeft hoe ver je kan gaan, meerdere steigers en een breed strand. "En er staat dus een bord met informatie over wat wel of niet kan en mag", vult de woordvoerder van de gemeente aan.
Maar toezicht op recreanten? "Dat is financieel gewoon niet haalbaar", denkt Brocx dan weer. "En incidenten zoals dezekomen eigenlijk niet voor", gaat hij verder. "Ik heb de afgelopen jaren nooit iets gehoord over problemen bij de zwemplas."
De verantwoordelijkheid ligt bij zwemmers zelf
Maar gebrek aan toezicht is desondanks een kwalijke zaak, volgens Korte. "Het risico op verdrinking is vrij gering, als je het bekijkt ten opzichte van het aantal zwemmers en baders", stelt Korte. Maar dat vertekent het beeld. "Dat er ieder jaar 80 tot 100 mensen overlijden door verdrinking lijkt maatschappelijk geaccepteerd. Terwijl dat echt te veel is om als maatschappij te accepteren.”

Aantal doden halveren

"Het doel zou moeten zijn: dat aantal halveren", stelt Korte. Maar dan moet er wel één partij zijn die dat aanstuurt. "Nu ligt de zwemveiligheid bij meerdere partijen en ministeries. Dat maakt een doel stellen lastig."
Wie is er dan verantwoordelijk voor de zwemveiligheid? "De verantwoordelijkheid ligt bij zwemmers zelf", zegt de woordvoerder van de gemeente Zevenaar. "Zwemmen in open water zoals bij de Breuly, is altijd op eigen risico."
Daar denkt Korte anders over: "We denken vaak dat zwemmen op eigen risico is en dat we zelf verantwoordelijk zijn, maar dat is niet zo. Wie die gelegenheid geeft tot zwemmen, heeft een verantwoordelijkheid voor de zwemveiligheid. Niet voor niets stijgt het aantal claims na een verdrinking. Je ziet dat bij de zwembaden, en je kan er op wachten dat ook de uitbaters van recreatieplassen zich vaker voor de rechter moeten verantwoorden."
De gemeente Zevenaar geeft aan dat het niet eerder is misgegaan bij de Breuly en dat er voorlopig ook geen nieuwe maatregelen genomen worden.